Home | Hornwatcher Online

Home | Hornwatcher Online

Posted using ShareThis

Shabakadda Wararka Xaqiiqda ah

Madaxwayne Rayaale Iyo Labada Guddoomiye Ee Xisbiyada Mucaaradka Ah Oo Aqbalay Kulan La Isku Soo Horfadhiisinayo.

Hargeysa (XOL)- Madaxweynaha Somaliland Md. Daahir Rayaale Kaahin iyo madaxda labada xisbi mucaarad ee KULMIYE iyo UCID Md. Axmed Maxamed Siilaanyo iyo Md. Faysal Cali Waraabe, ayaa si rasmi ah u aqbalay inay isku horfadhiistaan wada hadalo lagu xallinayo khilaafka siyaasadeed ee dalka ka taagan. Toddoba xubnood oo ka tirsan guddiga la socodka hawlaha doorashooyinka, ayaa maalmihii u dambeeyay ku hawlanaa kulamo ay la yeelanayeen dhinacyada xukuumadda iyo xisbiyada, si ay isugu soo dhaweeyeen aragtiyaha kala durugsan ee ay dhinacyadani ka qabaan xaaladda siyaasadeed ee dalka ka taagan.
Ma jiro war rasmi ah oo ka soo baxay kulamadaas, laakiin ilo xogo-gaala ayaa sheegay in ay ergadu ku guulaystay inay Madaxweyne Rayaale iyo madaxda labada xisbi mucaarad ku qanciyaan inay isugu yimaadaan wada hadal, si xal looga gaadho muranka siyaasadeed ee dalka hadheeyay. Warku waxa uu sheegay in ergadu si adag ula hadashay saddexda dhinacba, iyagoo u hogo tusaaleeyay inay iska daayaan madax adayga oo ay u tudhaan dalka iyo dadka ay xilkiisa u ordayaan.
Ilahan xogogaalka ahi waxa ay sheegeen inay Madaxweyne Rayaale iyo labada guddoomiye mucaaradba ergadan siiyeen damaanad qaad la xidhiidha inay ogolyihiin dhexdhexaadintooda, waxaanay u caddeeyeen inay diyaar u yihiin inay isku soo horfadhiistaan wada hadal, si loo suuliyo muranka siyaasadeed ee dalka ka abuuray xiisadda adag. Waxaana la sheegay inay ergadu hadda ku hawlantahay sidii iyo qaabkii la isugu soo horfadhiisin lahaa dhinacyadan, waxaanu warku tibaaxay inay maanta kulan dambe la yeelanayaan Madaxweyne Rayaale.
Dhinaca kale, waxa la sheegay inay ergadani xukuumadda Somaliland ku qancisay in aanay wax dhibaato ah u gaysan taageerayaasha KULMIYE ee shalay isugu soo baxay dibad baxa ka dhacay xarumaha xisbiga ee gobalada dalka oo ay caasimadu ka mid tahay. Sidoo kale waxa ay ergadu xisbiga KULMIYE madaxdiisa ku qanciyeen inay iyaguna dhinacooda ilaaliyaan ammaanka iyo kala dambaynta. Waxaanay taasi suurto gelisay in dibad baxyadii uu xisbigu shalay ku qabtay Hargeysa, Berbera, Burco iyo magaalooyin kale uu ku dhammaado jawi degen oo nabadeed.

Magacyada guddiga ayaa waxa ay kala yihiin:
1. Aadan Baxnaan
2. Cabdiqaadir Cali Xuseen
3. Xuseen Cali Nuur
4. Dr. Aadan Abokor
5. Sheekh Ismaaciil Cabdi Hurre (Dheeg)
6. Aadan Xirsi Suge
7. Jaamac Maxamed Axmed

Guddoomiyaha xisbiga KULMIYE ayaa dibad baxaas ay taageerayaasha xisbigiisu isugu soo baxeen shalay waxa uu si rasmi ah uga sheegay inay jirto ergo aanu magacaabin oo ku hawlana dhexdhexaadin. Waxaanu md. Siilaanyo isagoo ergadaas ka hadlaya uu yidhi, "Waxaan maanta war ahaan idinku siinayaa in ay jireen dad badan oo xilkas ah oo umadda ka mid ah oo culimo udiin leh, oo salaadiin leh oo waxgarad leh oo mutacalimiin ah oo dad xilku dhibayo leh oo, ku hawlanaa iyaga oo aamusan dhinac walba iskaga dab qaadayay oo raadinayay arinta maanta taagan in si nabadgalyo ah lagu xaliyo, dadkaasi way noo yimaadeen waxayna hore ayay noogu yidhaahdeen hawlo nabadgalyo haddaanu ka shaqayno, hawlo maslaxad ah ka shaqayno gartiina ma sheeganaysaan oo diyaar ma u tihiin, haa diyaar ayaanu u nahay ayaanu nidhi."

Xigasho: Geeska Afrika

KULMIYE IYO TAAGEERAYAASHIISA OO DAREENKOODA KU MUUJIYEY ISU-SOO-BAX BALLAADHAN

Hargeysa - (XOL) Hoggaanka Xisbiga Mucaaridka ah ee KULMIYE ayaa mar labaad muddo todobaad ah gudihii ah maantataageereyaashooda kala hadlay xarunta Xisbiga ee Magaalada Hargeysa hortiisa, halkaasi oo ay iskugu soo baxeen Boqolaal Qof oo ka mid ah taageereyaashooda oo ka kala yimid shanta degmo ee caasimada Somaliland.Hogaanka iyo siyaasiyiinta Xisbiga KULMIYE waxay iska fogeeyeen eedo loo soo jeediyay oo la xidhiidhay inay halis ku yihiin nabadgelyada, waxaanay caddeeyeen inay si adag uga soo horjeedaan wixii nabad gelyo xumo keenaya oo ay uga lexjeclo badan yihiin xukuumada tallada haysa.Intii ay socotay Xafladaasi dhoolatuska ahayd waxa Ciidanka Booliska ee ku sugnaa duleedka wadooyinka ku gadaaman xarunta dhexe KULMIYE ay gacanta ku dhigeen nin baastoolad ula soo baxay taageereyaasha xisbigaasi oo xabad ku riday, oo ay taxaabeen xarunta CID-da ee magaalada Hargeysa isla markaana uu Taliyaha Ciidanka Booliska Somaliland Gen Maxamed Saqadhi Dubad uu sheegay inay baadhayaan ninkan, oo lagu eedeeyay inay dawladu soo abaabushay gaar ahaan Guddoomiyaha Gobolka Hargeysa Cali Xasan Maxamuud [Cali Asad].Xafladan waxa ka hadlay Guddoomiyaha Xisbiga KULMIYE Md Axmed Maxamed Maxamuud [Siilaanyo], waxaanu yidhi “Waxaan idiinka mahad naqayaa sida aad u dedaasheen ee aad maalin walba iskugu soo baxaysaan idinkoo muujinaya sida aad uga xun tihiin waxyaabaha xun ee maanta ka dhacaaya dalkeena, boobka ummadda ku socota iyo Dinuqraadiyadii oo la baabiiyay ee aynu doonaynay inaynu ku dhaqano.”“Waxa la fidinayaa intaas dacaayad waxa ka mid ah KULMIYE Doorasho dooni maayo, KULMIYE doorasho ayuu doonayaa oo wuu isku kalsoon yahay,waxaanu rabnaa doorasho xor ah oo xalaal ah, meel aanu doorasho ku diidnay ma jirto, Taas macnaheedu ma aha in si aanu doorashada u galno inaanu xaq darrada qaado. Anagu waxaanu taagan nahay haddii wakhtigii Daahir Rayaale Kaahin iyo Madaxweyne Ku xigeenku dhammaadeen, waanu dhammaadeene Anagu ma ictiaafsanin,”ayuu yidhi Md Axmed Siilaanyo.Mar uu ka hadlayay mudaharaadyadii ay xisbi ahaan ku baaqeen wuxuu yidhi “Inaanu banaan baxyo ka balaadhan kuwan aanu usoo baxno xaq iyo sharci aanu ugu soo baxno ayaanu leenahay cid aanu uga haybadaysanaynaa ma jirto, shacbigayagu waa shacbigayagii Askartu waa kuwayagii Anagaa uga tudhayna wixii dhibaato u geynaya. Xabad qaadan mayno, xabad baa la inalaga hor yimid xabad maynaan qaadan dhagax maynaan tuurin, waynu ka guulaysanay oo waxaynu kaga guulaysanay.”Guddoomiyaha Xisbiga KULMIYE Md Axmed Maxamuud [Siilaanyo], wuxuu sheegay inaanay maanta socod ku marayn jidadka, waxaanu yidhi “Maanta odhan maayo waynu lugaynaynaa oo balan baanu qaadnay, mar haddii aynu ka gashanay mar labaad ka gashan mayno, halkan ayaynu si wacan uga kala dareeraynaa oo inaga ayaa sidaasi ku balanay. Haddii aynu banaan bax iyo mudaharaad socod ah samaynaynaba mid walba xaq iyo sharci ayaynu u leenahay.”Md Axmed Siilaanyo wuxuu sheegay in dawladii hore ee Soomaaliya dalkaasi oo dagaal ka socday oo Itoobiya lala dagaalamayay haddana ay qabanaysay doorashadii gaar ahaan xiligii Madaxweynihii C/Rashiid Cali Sharmaarke, waxaanu tilmaamay in Somaliland oo nabad gelyo ahi ay qaban la’dahay Doorashadii.Sidoo kale, waxa xafladaasi ka hadlay Eng Maxamed Xaashi Cilmi, oo jawaab ka bixiyay hadalo ka soo yeedhay Wasiir Ku Xigeenka Gaashaan-dhiga Md Axmed Maxamed Filanwaa, oo la xidhiidhay in madaxda xisbiga KULMIYE aanay tagi karin xeryaha ciidamada. Waxaanu Maxamed Xaashi tilmaamay in ciidamadu aanay waxba u qaban dawlada Madaxweyne Rayaale, oo ay ku nool yihiin ciidamada Qaranku duruuf adag.“Inta aanan waxaan u baxay gelin inaan kalmad idhaahdo ninka Wasiir Ku xigeenka Gaashaan-dhiga ah, ninkaasi wuxuu yidhi Xisbiga KULMIYEmadaxdiisu inay ciidamada u timaado ma aha amarna waanu ku bixinaynaa inaanay iman oo aanay xafiisyada soo gelin bal aragtidaasi siday u gaaban tahay eega,Ciidamada yaa samaysay yaa keenay, xagay ka yimaadeen yaa Qarameeyay, xaga uu isagu ka keenay ciidanka uu sheeganayo, waxaanu leenahay Ciidanka uu sheegayo iyo shaqaalaha dawladu waa kuwa ugu darayada badan, waa kuwa aan bilaha mushaharka aan caadiga u qaadan waa kuwa lacag yar oo suququl ah la siiyo. Waa kuwaas darxumaysan, shanta subaxnimo ayaa la soo saaraa haddii uu Rayaale meel u baxayo.”“Wakhtigoodii wuu dhammaaday Daahir Rayaale Kaahin iyo Axmed Yuusuf Yaasiin iyagaa dhammeeyay, iyagaa wax qaban waayay oo ka seexday, kolkaas waxa weeyaan shaqaaluhu way baahan yihiin, ciidamadu way baahan yihiin.”ayuu intaas ku daray Eng Maxamed Xaashi.Eng Maxamed Xaashi wuxuu dhaliilay hab dhaqanka qaar ka mid ah salaadiinta ugu faca weyn madax-dhaqameedka Somaliland, waxaanu si gaar ah fariin culus ugu diray Suldaan Maxamed Suldaan C/Qaadir, oo uu ugu baaqay inuu yeesho hab dhaqankii iyo milgihii saldanada uu ka soo jeedo.Md Maxamed Xaashi wuxuu Madaxweynaha Somaliland ku eedeeyay inuu dalkii baabiiyay oo aanu wax uu ka rido mooyaane waxba ku soo kordhin, isla markaana uu curyaamiyay nidaamkii Dimuqraadiyada dalka.Sidoo kale waxa isu soo baxaasi ka hadlay Guddoomiyaha Guddi Hoosaadka Joogtada ee Golaha Guurtida Somaliland Md C/laahi Ibraahim Xirsi [Dhugad] oo Madaxweynaha Somaliland ku tilmaamay nin dilaal ah oo farro geliyay iibkii xoolaha nool ee wadanka.Md Dhugad wuxuu dawlada u soo jeediyay inaanay shacbiga ku hatigan una cago-jugleyn oo aanay xafiisyada axsaabta mucaaridka ah weerarin.Dhinaca kale, waxa isu soo baxaasi ka hadlay Xildhibaan Md Axmed Maxamed Diiriye [Nac-nac] oo ka tirsan Mudaneyaasha Golaha Wakiilada Somaliland, Marwo Ikraan Xaaji Daa’uud oo ka tirsan Aqalka Wakiilada iyo Cali Guuleed [Cali Maarshaal] oo ka mid ah siyaasiyiinta qurba jooga ah ee xisbiga KULMIYE waxaanay xubnahaasi ay sheegeen inay nabad gelyada xisbigoodu ilaalinayo isla markaana ay dalka la doonayaan isbedel ku dhisan nabad gelyo iyo miyir qab. Waxaanay beeniyeen eedaha xukuumadu ay u soo jeediso ee ah inay carqaladaynayaan ammaanka iyo xasiloonida Somaliland.Masuuliyiintaasi waxay ka warameen barnaamijka siyasadeed ee xisbigooda, ee la xidhiidha dhinayada horumarinta dhaqaalaha,caafimaadka, waxbarashada iyo qadiyada ictiraaf raadinta Somaliland.

Xigasho: Ramaas news

Ismaaciil Yare Oo Sheegay In Askar Ka Tirsan Ilaalada Madaxtooyada Ay Ku Jireen Booliskii Rasaasta Ku Riday Guddoomiyaha KULMIYE

Hargaysa (XOL)- Wasiirkii hore ee wasaaradda arrimaha gudaha Somaliland Ismaaciil Aadan Cismaan (Ismaaciil Yare), ayaa sheegay in askar ka tirsan ilaalada Madaxtooyadu ay ku dhex jireen ama lagu soo dhex daray ciidankii Booliska ahaa ee rasaasta ku riday guddoomiyaha xisbiga siyaasiga ah ee KULMIYE mujaahid Axmed Maxamed Maxamuud (Siilaanyo) iyo taageerayaashiisa Isniintii la soo dhaafay ee dorraad, markii ay isu soo baxa nabadgelyada ah ku sameeyeen xarunta xisbiga.
Ismaaciil Aadan Cismaan oo mar ahaa wasiirka ugu awooda badan xukuumaddii Daahir Riyaale Kaahin, si wayna ula tacaali jiray xisbiyada mucaaridka ah iyo dhaqdhaqaaqyadoodaba waxa uu sheegay in wali uu u arko in shacbiga Somaliland iyo ciidamada booliskuba aanay u bislayn mudaharaadada salmiga ah, balse waxa uu si adag u difaacay isu soo bixii xisbiga KULMIYE uu isniintii sameeyay iyo mudaharaadyada nabadgelyada ah ee hadda ay ku baaqayaan xisbiyada mucaaridku.
Wasiirkii hore ee wasaradda arrimaha gudaha Ismaaciil Aadan Cismaan oo hadda ka tirsan garabka dimuquraadiyad doonka ah ee xisbiga UDUB oo maanta saxaafadda la hadlay isaga oo ka waramaya shirqooladii madaxtooyadu u soo maleegtay isa soo bixii xisbiga KULMIYE, waxaanu yidhi “Maalintan dhawayd ee la leeyahay mudaharaad baa la dhigay, muu ahayn mudaharaad, waa been, dacaayado ayaa lagu samaynayaa oo laga fidinayaa. Waxay ahaayeen dadkii taageerayaasha xisbiga KULMIYE ee dhagaysanayay khudbadaha madaxdooda, oo doonayay in ay raacaan guddoomiyaha iyo madaxda kale ee xisbiga KULMIYE oo ay halkaa ka tagaan guriga guddoomiyaha.” Ismaaciil Yare waxa uu intaa ku daray oo uu yidhi “Markii ay soo mareen dariiqa iyada oo ciidankii Boolisku hareeraha ka socdo, oo wax dhagax-tuur ah iyo wax rabshad ahi toona aanay jirin, ayaa ciidamo gaara oo waliba dhinac qudha ah oo marka qabiilka laga eego oo aad moodo in dad loo sii diyaariyay oo gaadhi ka buuxaa ka horyimaadeen , dabadeedna iyaga oo aan waxba waydiin ayay dadkii rasaas ooda kaga qaadeen.” Isaga oo hadalkiisa sii watana waxa uu intaa raaciyay Mudane Ismaaciil “Markaa waad garan kartaa in dawladdu qorshaysay in ay shacabka isku disho oo ay madaxa isu geliso, sida ay ciidamadii Booliska u kala qayb qaybinayso, oo cid gaara hawlahaasi loogu dirayo si ay dhibaato u gaystaan oo dadku damqado.”
Ismaaciil Aadan Cismaan waxa uu sheegay in Daahir Riyaale Kaahin aanu ahayn madaxwayne, balse uu yahay Khaayinul-wadan, “Daahir Riyaale Daahir Riyaale maaha Madaxwayne ee waa khaayin wadan khiyaameeyay wadanka oo wixii loo soo doortay iyo wixii loo soo dhaariyayba ka baxay oo Somaliwayn wax la saxeexday oo doonaya in uu dadka meel kale ku darro oo inta Sheekh Shariif uu dabada dhulka dhigayo ee Al-shabaab ka adkaysanayo kaliya sugaya weeye, oo waliba dawladdo aan garanayo oo aanan iminka halkan ka sheegayn intaa talada la haya oo talefoono kula soo xidhiidhayaan, markaa waa nin heshiis soo galay, waa wax dhab ah.” Ayuu yidi Ismaaciil Yare, waxaanu intaa raaciyay oo uu yidhi “Waa Khaayinul-wadan, waa in Maxkamad lagu geeyaa, waa in halka uu ku jiro inta laga soo saaro la tusaa in aanu dadka inta uu madaxa isu geliyo aanu ka dhex bixi Karin. Dadkana waxaan leeyahay dantiina ilaashada.”
Ismaaciil Yare waxa kale oo uu sheegay in Ciidankii Booliska ahaa ee rasaasta ku riday Guddoomiyaha xisbiga KULMIYE Mujaahid Axmed Siilaanyo iyo taageerayaashiisa ay ku jireen oo lagu soo dhex daray Askar ka tirsan ilaalada Madaxtooyada oo loo soo xidhay dirayska booliska, isaga oo arrintaasi ka hadlayana waxa uu yidhi “Isu soo baxaas oo ahaa mid salmi ah oo ay shucuurtooda ku muujinayaan taageerayaasha xisbiga KULMIYE, ayaa ciidamo lala soo hadlay ay yimaadeen, waxa kale oo jira ilaa 3 nin oo waliba nin ay isku sii jilib yihiin oo reer Dudub ah, oo naanaystiisa lagu magacaabo Banbiida iyo laba nin oo kale oo aan saddexdaba garanayo anigu oo ka tirsan askarta madaxtooyada, dharkii booliska ayaa loo soo xidhay ciidamadii Booliskana waa lagu soo dhex-daray.” Isaga oo hadalkiisa sii watana waxa uu intaa raaciyay, “Waayo maxay qabanayeen? Waad garankartaa in lagu soo dhex daray, waxa laga yaabaa in ay tooganayeen madaxda xisbiga KULMIYE iyo ragga u sharaxan xisbiga KULMIYE, oo marka xabadu bilaabanto haddii laba iyo saddex lagu dhufto xabada lama garanayo wax dilay, booliska uun baa dilay.”
Wasiirkii hore ee wasaaradda arrimaha gudaha Ismaaciil Yare waxa uu sheegay in dadka reer Somaliland ay hore uga soo dagaalameen xabad lala dhaco iyo in ay xoriyadooda ku noolaadaan waxaanu yidhi “Dadkan xabadda loo adeegsanayaa wa’ayo, dadkani waxay ka soo dagaalameenba waa xabad lala dhaco iyo in qof waliba xoriyaddiisa ku noolaado, tiina Daahir Riyaale wuu qaaday, wuxuu moodayaa Kaabadahan waawayn ee shubka ah ee uu is hor-dhigay iyo guriga uu ku jiro; yacnihii waxa weeyaan wuu garanwaayay milgihii la siiyay. Inaadeer malaha, Abti malaha, Suldaan malaha, cid alaale cid uu leeyahay oo wax u sheegta oo qabanaysaa ma jirto, kaligii uun buu socdaa. Markaa waxaan leeyahay Riyaale dadkani maaha dad aad xoog ku haysan karayso, maaha dad aad xabad ku aamusiin karto.” Ismaaciil Yare waxa kale oo uu intaa raaciyay “Riyaale wuxuu ujeedaa in uu dalka burburiyo oo xaggaana ay Puntland ka soo gasho oo ay ka soo qabsato, gudahana olol ka kaco, dabadeedna qorshihiisii Somaliwayn ee uu saxeexay ee uu la galay Sheekh Shariif ee dhamayska tirnaa uu yidhaahdo waanigaa ku dhawaaqay ee dhameeyay. Markaa waxa weeye Riyaale dhiigyo-cabnimuu ku darsaday dhurwaagii aan hore u sheegay, in la iska qabto oo degdeg gacmaha la isu qabsado ayaana loo baahan yahay.”

Xigasho: Somaliland.org

“Mudaharaadka waa la ogolyahaye, waxaanu diidnay 6-da Lixda la saaray”

Xoghayaha guud ee UDUB

Hargeysa (XOL) – Xoghaya guud ee xisbiga UDUB Jaamac Yaasiin ayaa ku celiyey in xisbi ahaan ay diyaar u yihiin in wadda tashi iyo is-qancin lagaga gudbo muranka siyaasadeed ee ka taagan muddo kordhinta madaxtooyada iyo dib u dhaca waqtiga doorashada. Islamarkaana waxa uu ku dooday in talaabadii ciidamada Boolisku ku qaabileen isu soo bax ay sameeyeen 6-dii April hogaanka iyo taageerayaasha KULMIYE ay ahayd mid lagaga hor-tagayay dhibaato ka dhalata isu soo baxaas.
Xoghayaha UDUB waxa uu qiray in xoryiyada hadalka iyo muujinta dareenka bini’aadmiga sharcigu ogol-yahay, balse waxa uu sheegay in loo baahanyahay in dareenkaasi ahaado mid aan wax u dhimin ammaanka qaran. “6-da April waxay ahayd mid ku suntan taariikhdii Hal-ganka ee SNM, mudaharaadkana sharcigu ma diidana, laakiin ta aanu diid-ney waxay ahayd waxa soo baxday 6-April oo cusub oo xisbiga KULMIYE doonayay inuu ku qariyo 6-dii hore…Lixda lixda saaran ayaanu diidney.” Sidaas ayuu yidhi xog hayaha guud ee UDUB waxana uu intaas ku daray in aan KULMIYE soo sheegin mudaharaadkiisa, Islamarkaana uu ka horeysiiyey wax uu ugu yeedhay hanjabaad siyaasadeed. “Xil-baa ka saaran dawlada inay ilaaliso nabada, sababta beerta xoriyada looga joojiyey in lagu qabto xuskii Lixda April-na waxay ahayd waxa ka horeysay dhawaaqyadii KULMIYE waxaana abuurmay jawi aan daganeyn,” ayuu yidhi Xog-hayaha guud ee UDUB “Annigu ma ogi cid, talaabadaasi ciidamadu kaga hor-tagayeen mudaharaadka ku dhimatay, anigu ma ogi cid ku dhawaacantay, waxaanay ahayd sidii ugu habooneyd ee looga hor tagi karayay dhibaato dhacda” ayuu raaciyey hadalkiisa.
Jaamac Yaasiin oo shalay shir-jaraa’id ku qabtay Hoteel Maansoor ee magaalada Hargeysa, waxa uu daba-joogay war ku soo baxay Wargeyska Jamhuuriya oo soo xiganayay barta wararka Intarnetka ee Hadhwanaagnews.com, kaasoo tilmaamaya in xog-hayaha guud ee UDUB Madaxweynihii hore ee Somaliland marxuum Maxamed Ibraahim Cigaal ku eedeeyey masuuliyada dagaalkii sokeeye ee dalka ka dhacay waxaa uu yidhi, “Annigu ma odhan afkay-giina maaha, Marxuum Cigaal ayaa ka danbeeyey ama masuul ka ahaa dagaalkii sokeeye ee dalka ka dhacay. Ilaa 1959-kii oo uu xog-haye guud ka ahaa xisbigii SNL waan la socday oo xisbigiisa ayaan ahaa Cigaal, dawlad-nimada Somaliland-na isaga ayaa dhidibada u taagay.” Ayuu yidhi, waxaana uu intaa ku daray “Madaxweynihii ka horeeyey ee Somaliland Cabdiraxmaan Axmed Cali fursad-ba lama siin.”
Xog-hayaha guud ee UDUB waxa uu ku dooday in waqtigii dalka dib loogu soo noqday uu ka mid noqday hogaaminta xafiis Somaliland ku leeyahay dalka Faransiiska, islamarkaana uu xidhiidh fiican la lahaa Ala ha u naxariistee Marxuum Maxamed Ibraahim Cigaal ilaa laga soo gaadhay Aas-aaska xisbiga UDUB. “Markaan eegay, hogaankii UDUB iyo barnaamijkiisii waxaan door biday inaan taageero UDUB oo aan u arkayay inuu dalka gaadhsiin karro himilooyinkiisa.”ayuu yidhi.

Xigasho: Wargeyska Ogaal

Khasaaraha Dagaal ka dhacay degaanka Ceel-bardaale iyo aragtiyaha labada dhinac ee diriray

Salaadiin iyo Cuqaal ka gurmatay Hargeysa oo isku shubtay Boorama
Wasaarada Arrimaha guduhu maxay ka tidhi shaqaaqadan?

Hargeysa (XOL) - Laba qof ayaa ku geeriyooday, afar kalena way ku dhaawacmeen dagaal shalay subixii ka dhacay deegaanka Geed-Duqsi oo ka tirsan deegaanka Ceel-bardaale oo u dhexeeya Gabiley iyo degmada Dila.
Dagaalkan oo dhexmaray laba maleeshiyo-beeleed oo hore shaqaaqo u dhexmartay, waxa uu sida la sheegay ka dhacay dhowr aag oo isku dhow, iyadoo labada dhinac midba midka kale ku eedeeyay masuuliyada dagaalkaas. Suldaan Ismaaciil Suldaan Cabdiraxmaan oo ah Suldaanka Guud ee Gobolka Gabiley, ayaa xalay Wargeyska Ogaal u sheegay in labada dhinac ay haatan kala dhex fadhiyaan ciidamo Xukuumaddu halkaa u dirtay. Islamarkaana waxa uu tilmaamay in dagaalkan sababta dib u soo cusboonaysiiyay ay tahay nin doraad lagu dilay deegaankaas, falkaas oo uu sheegay in aanay raali ka ahayn. “Halkii ay ahayd in la samro sidii aanu annaguba markii hore u samirnay markii labada nin nalaga dilay, laakiin may samrine weerar aargoosi ah ayay saaka (shalay subax) nagu soo qaadeen…Markaa, laba nin baa dhinacan Gabiley kaga dhintay, kuwaasoo la kala odhan jiray; Cabdillaahi Cali iyo Cali Yaasiin.” Sidaa ayuu yidhi, wuxuuna intaa ku daray, in markii shaqaaqadaasi dhacday ay isla shalayba halkaas gaadheen ciidamo dawladdu u dirtay, Wasiiru-dawlaha Arrimaha Gudaha, Salaadiin reer Hargeysa ah oo gurmad waanwaan ah u socda iyo Guddigii hore Golaha Guurtidu ugu saaray xal-u-helida murankan oo muddo dheer soo jiitamayay. “Waxaanu Illaahay ka baryaynaa inuu arrintan inaga qaboojiyo belaayo dabo la qabto ma laha’e, Daaman la qabto ayay leedahaye….Ciidamo ayaa kala dhex fadhiya labada dhinac,” ayuu raaciyay. Suldaanku waxa uu sheegay in sidoo kale ay dagaalkaas dhinacooda labada dhimashada ah ka sokow, hal qof ku dhaawacmay. Waxa uu waxgaradka reer Somaliland ugu baaqay in loo gurmado xal-u-helida shaqaaqada ka dhex oogan labada beelood ee walaalaha ah, isla markaana loo dhamayn lahaa muran dhul-beereed u badan oo khilaafkoodu salka ku hayo, kaasoo muddo dheer soo taagnaa.
Dhinaca kale, Suldaanka Beesha deegaanka Dilla Suldaan Cabdiraxmaan Xassan Cige oo isna xalay Wargeyska Ogaal xog-waran kula yeeshay Khadka Telefoonka, waxa uu sheegay in saddex qof dhinaca beesha Dila ay kaga dhaawacmeen dagaalkaa shalay. Wuxuuna dhinaca deegaanka Gabiley ku eedeeyay inay masuul ka ahaayeen dagaalkaas, isla markaana ay weerareen, iyadoo uu sida uu sheegay ay jirtay waan-waan laga dhexwaday iyo min 25 oday oo labada dhinacba laga dhaariyay. “Waatii ay arrin hore dhacday, Guurtida ayaana dhexgashay. Dabadeedna, labada dhinacba 25 iyo 25 oday baa laga dhaariyay, waxaana laga saxeexay in muddada lagu gudo jiro ee arrintaa la dhamaynayo labada ciidan la kala qaado, cidii inta hawshaasi socoto rabshad keentana la ganaaxo. Laakiin, sidii arrintaa loo waday ee shalayna (doraad) loogu balansanaa in Guurtidu Dilla u soo wareegto oo arrinta ku gasho ayuun bay meel aan meeshii arrintii hore ka dhacdayba ahayn ay nin miskiin ah,… oo Beertiisa iska qodanaya intay u galeen ku dhex dileen.” Sidaa ayuu yidhi Suldaan Cabdiraxmaan, wuxuuna intaa ku daray, in Guddigii Guurtida ka tirsanaa ee arrintaa hore ugu jiray ay ka codsadeen inay ka war sugaan, hase yeeshee dhinaca kale ay subaxnimadii hore ee shalay saddex aag ka soo weerareen.. Suldaanka oo la waydiiyay magacyada dadkaa dhinaca deegaanka Dilla shalay ka dhawacmay, waxa uu magacyadooda ku soo koobay; Abshir, Maxamed iyo Mahad Daheeye. Wuxuuna muujiyay inay aaminsan yihiin in arrintu waanwaan ka gudubtay. “Waxa wanaagsan in Nabadda sida aad u jeceshay loo jeclaado,” ayuu raaciyay.
Marka Salaadiinta labadan dhinac laga gudbo, shalay koox madax-dhaqmeed ah oo ka gurmatay dhinaca magaalada Hargeysa ayaa gaadhay magaalada Boorama, Islamarkaana Suldaan Cabdiraxmaan Jaamac oo ka mid ah salaadiinta Awdal ee la kulantay Salaadiintan gurmadka ah ayaa sheegay in ay ku heshiiyeen madax-dhaqmeed ahaan inay kala dhex-galaan labadan Beelood oo muran dhinaca dhulka ah oo soo noq-noqday mudo ka dhexeeyey “Salaadniinta dhinaca Hargeysa ka timi, waxay u socdeen sidii looga hawl-geli lahaa arrintan.. waxaanay kala ahaayeen, Suldaan Xandule, Suldaan Xusseen, Boqor Daqare, Suldaan Barre, Suldaan Yuusuf Xiiray iyo hal Caaqil. Waxaanu isla-garaney madax-dhaqmeed ahaan in aanu kala dhex-gallo labadan Beelood ee Gabiley iyo Dilla., markaa odayaashii caawa (Xalay) ayay ku noqdeen Hargeysa oo ay ka soo anbabaxayaan, anaguna dhinacan ayaanu ka baxaynaa waxaananu u kala dhex-dagaynaa sida ugu dhaqsaha badan.”
Dhinaca kale, Maxamed Maxamuud Diiriye oo Guddoomiye u ah Guddi Golaha Guurtidu u saaray muranka deegaankaas, ayaa Xukuumadda ugu baaqay in ciidamo ku filan loo diro halkaas, isla markaana la kala dhexgalo labada dhinac ee dirirtu dhexmartay. Xildhibaan Maxamed Maxamuud waxa uu labada dhinac ugu baaqay inay colaada joojiyeen, isla markaana Nabadgelyada iyo wadajirkooda ilaaliyaan.
Wasiiru-dawlaha arrimaha Gudaha Xassan Axmed Ducaale (Xassan Macalin) oo arrintan warbaahinta dawlada uga waramay ayaa sheegay in ay aad uga xun-yihiin dhibaatada ka dhacday halkaasi, islamarkaana waxa uu ku dooday inay sida ugu haboon uga hawl-geli doonaan sugida amaanka. Wasiirku faah-faahin dheeraad ah kama uu bixin shaqaaqooyinka deegaankan lagu muran-sanyahay, waxaana uu tacsi u diray ehlada dadka waxyeeladu ka soo gaadhay dagaalkan.

Xigasho: Wargeyska Ogaal

Axmed Siilaanyo Oo Meel Adag Iska Taagay Muddo Kordhinta Cusub M/Weyne Rayaale

Hargeysa (XOL) - Guddoomiyaha xisbiga mucaaridka ah ee KULMIYE Md. Axmed Maxamed Maxamuud [Siilaanyo] ayaa si kulul u naqdiyay Go’aankii Golaha Guurtidu ay maanta muddo lix bilood ah u kordh

iyeen Madaxweyne Rayaale iyo Ku Xigeenkiisa, waxaanu tallaabada golahaasi ku tilmaamay mid gabal dhac ku ah gedi socodkii hanaanka dimuqraadiyada Somaliland.
Guddoomiyaha KULMIYE wuxuu sheegay in aanay jirin asbaab nabad gelyo darro oo dalka ka taagan oo sababta in muddada loo kordhiyo Madaxweynaha Somaliland Md. Daahir Rayaale Kaahin.
Guddoomiyuhu wuxuu sidaasi ku sheegay Waraysi uu caawa siiyay laanta Afsoomaaliga ee idaacada BBC-da, waxaanu ka hadlay aragtidiisa ku wajahan go’aankan maanta ka soo baxay aqalka Odayaasha, waxaanu yidhi "Waxaan u arkaa go’aankaas mid ayaan darro ah, waa go’aan Guurti, laakiin waxaan u arkaa inuu go’aankaasi ku yahay gabal dhac u dhacay geedi socodkii oo waxyeelo aan laga soo waaqsan u geysanaya horumarkii iyo dimuqraadiyadii dalka, kuna bilaabay jidkii kali-talisnimada iyo xoriyad la’aanta u horseeday ayaan u arkaa inuu yahay."
Guddoomiyaha Xisbiga KULMIYE wuxuu sheegay in Golaha Guurtidu ay u xilsaaran yihiin inay muddada u kordhiyaan xukuumada ama aanay u kordhin isagoo sabab uga dhigaya haddii ay jirto nabad gelyo darro. "Dalka Somaliland wuxuu ku faa’iiday inuu xoriyad iyo xasilooni haysto, sababta ay qodobkaas u cuskadeen waa wax aan suurto-gelayn oo aan sharciyada iyo dastuurka ku jirin,"ayuu yidhi Md. Axmed Siilaanyo.
Guddoomiyuhu wuxuu tilmaamay in Komishanka doorashooyinku ay iyagu wakhtiga u cayimaan doorashada, balse aanay Guurtidu raacin wakhtigii Komishanku ay shaaciyeen.
"Horta marka u horreysa Guurtidu ma aha shaqadeedana ma aha inay wakhtiga doorashooyinka u qabato, taasi cid kale ayay xilkeeda tahay sharciguna wuu qeexayaa, arrimahan kalena sharcigu si qudha ayuun buu ogol yahay in loo kordhiyo waxaana weeyaan nabad gelyo darro ka taagan maalinta doorashadu dhacayso, maanta doorasho la leeyahay nabad gelyo darro ayaa ka jirta oo ay tilmaamayaana ma jirto, wax tallo ah oo ay axsaabta weydiiyeena ma jiro. Waxaan aaminsan nahay in gedi socodkii Somaliland meel weyn lagaga dhacay, inay dhaawac ku keenayso horumarkii iyo dimuqraadiyadii dalku ku tallaabsanayay ama ummaddeedu ay hawaysanaysay,"Ayuu yidhi.
Guddoomiyaha oo ka jawaabayay su’aal ahayd in duruufaha guurtidu cuskadeen ay yihiin kuwo munaasib ah iyo in kale.
Md. Siilaanyo, oo la weydiiyay waxay Xisbi ahaan xal u arkaan haddii ay diidan yihiin muddo kordhintan cusub, waxaanu yidhi "Anagu maanta xal ka hadli mayno, jawaabtaydii u horreysay kaas weeye, xisbi ahaana weli tallo isaga-maanu iman oo maanta uun bay ahayd, tallo xisbi ahaan waanu isugu noqon doonaa, ummadda oo dhana way u taalaa."
Guddoomiyaha oo wax laga weydiiyay in komishanka doorashooyinka ay la shaqaynayaan iyo in kale wuxuu tilmaamay inay Komishanka mar walba shaqo fiicani ka dhaxayso.
Md. Siilaanyo wuxuu cambaareeyay xadhiga saddex Suxufi oo ka tirsan idaacada Radio Horyaal oo Hargeysa lagu xidhay, waxaanu tilmaamay in wadanku qaaday wadaddii keli-talisnimada.

Xigasho: Ramaasnews

Ciidamada Booliska Oo Xabsiga Dhigay Afar Suxufi Oo Ka Tirsan Warbaahinta Madaxa-banaan

Hargaysa (XOL)- Ciidamada Somaliland ayaa xabsiga dhigay afar wariye oo ka tirsan saxaafadda Madaxa-banaan, waxaana wariyayaashaasi la xidhay saddex ka mid ah la qabtay habeenkii xalay, kuwaasi oo kala ahaa Liibaan Maaweel Shire, Cabdi Abokor iyo Ducaale Maxamed.
Wariye Axmed Saleebaan Dhuxul ayaa isna ciidanka Boolisku qabteen maanta gelinkii hore isaga oo hawl maalmeedkiisa ku guda jira waxaana laga qabtay xarunta baarlamaanka ee magaalada Hargaysa.

Lama garanayo sababta keentay xadhiga suxufiyiinta, balse waxa ay qayb ka tahay cabudhinta iyo cadaadiska xukuumadda Madaxwayne Riyaale ku hayso saxaafaddda madaxa banaan.Madaxda Idaacada Madaxa banaan ee Radio Horyaal, Madaxda ururada saxaafadda Madaxa banaan iyo madaxda axsaabta mucaaridka ah ayaa cambaareeyay xaqdhiga suxufiyiinta, waxaanay masuuliyiinta xukuumadda ugu baaqeen in ay degdeg xoriyadoodii ugu soo celiyaan suxufiyiintaasi.

Xarshinonline News : Shabakadda Wararka Xaqiiqda ah

Iibsiga Kaadhadhka Codbixinta Doorashooyinka oo Xukumadu Si toosa u bilowday Iyo Doorasho Xalaala oo ay ka dhigayso in aanay suurtoobayn

Hargeysa (XOL) - Suuqyada iyo maqaaxiyaha ku yaala Magaalada Hargeysa ayaa xalay la dareemaayey kala iibsiga kaadhkii diiwaangalinta codbixiyayaasha ee dhowaan dadku qaateen”

Gudi u saaray Daahir Riyaale inay Kaadhadhka diiwaangalinta codbixiyayaasha ee dhowaan dadweynaha Somaliland qaateen u soo iibiyaan , ayaa xalay bilaabay inay dirtaan dad badan oo dilaaliina oo u soo uruuriya dadka danyarta ah ee shaqo la,aantu daaashatay oo midkiiba loo sheegay inuu keeno tiro ilaa 30qof kuwaas oo ilaa xalay laga dareemayey Magaalada hargeysa ,
Hawshan Xukuumadu bilowday oo lagu fulinayo lacagtii dowladu dhawaan soo daabacatay oo ah hanti qaranku leeyahay ,ayaa waxaa lagu talo jiraa in hawshan lagu balaadhiyo waqtiyada soo socda magalooyin kale oo loo qoondeeyey kharashaad kale oo lagu kala iibsanayo dadka danyarta ah ee ku nool degaanno ka tirsan Somaliland
dadka u dhuundaloola arimahan ayaa sheegay in gudidan hawsha wada ay heleen kharash badan oo ay hawsha ku fuliyaan lagana soo magaacabay Madaxtooyada oo loogu talo galay in mudo bil gudaheeda ay ku soo iibiyaan kaadhadh badan oo codbixiyaasha magalooyinka badan siiba Hargeysa Iyo Burco oo 50% siiba dadka danyarta u badan ee ku dhaqan magalooyin la calaamadiyey

sida saaka la xaqiijiyey gudaha magaalada hargeysa ayaa waxaa ay dilaaliintu ilaa xalay gacanta ku hayeen hawshan iyadoo dilaaliintu ay soo uruuriyeen dad u badan dhalinyaro iyo dadwayeela oo danyar u badan.
Hooyo ka mida dadkaa saaka la qaaday oo caanaha ku iibisa Suuqa magaalada hargeysa ayaa sheegtay in bas lagaga qaaday xafada ay degantahay iyada iyo dadkale oo dhalinyaro u badan ka dibna la geeyey guriga shaqaalaha oo halkaa ay ugu tageen dad diyaar ku ah ka dibna kaadhkeedii laga siistay $60 aakhirkii ,qaar ka mida darawiliintii basaska laga raaco magaalada gudaheeda ayaa iyaguna cadeeyey in laga kireystay 12basaska oo ka shaqeeya magaalada oo ka qaadayey dadka meelo ka mida xaafadaha magaalada oo dadka lagu uruuriyey aakhirkiina laysugu keenay Guriga Shaqaalaha .
Qorshahan ay xukuumadu ku bilowday in ay hantidii qaranka ku iibsato kaadhadhka diiwaangelinta codbixiyeyaasha ee ay dadweynuhu qaateen, ayaa dhabar jab ku noqonaysa rajadii laga qabay inay doorasho xalaali ka dhacdo Somaliland.

"Arrintani waxay ku bilaabantay markii hore si qarsoodiya . Suuqyada iyo maqaaxiyahaba waxa lagu kala iibsanayey kaadhkii diiwaangalinta codbixiyayaasha ee dhowaan dadku qaateen, iyadoo laga kala iibsanayey inta u dhexaysa $20 ilaa $50midkiiba,lakiin iminka waxay noqotay wax aan qarsoonayn oo Guriga shaqaalaha aakhirka aad lacagta ku soo qaadanayso.

Arrintan naxdinta leh ee ay Xukuumadu iminka bilowday ee iibsiga kaadhadhka codbixintu markii hore ahayd qarsoodi, balse hadda si caadi ah loo kala iibsanayo, ayaa lagu tibaaxay ujeeddada ka dambaysa qorshe ay xukuumadu doonayso inay kaadhadhka Codbixiiyaasha soo iibsato ,si ay codadka xisbiga udub ugu hesho kaadhadh codad badan oo ay ku guulaysato "Kaadhadhka la kala iibsanayaa waa kuwa diiwaangelinta codbixiyeyaasha oo keliya oo lama iibsano ka muwaadinimada.

iyadoo wakhtigii hawsha diiwaangalinta codbixiyeyaasha ka socotay degaannada Gobolka Saaxil ,Sanaag iyo Sool, ayaa Xukuumadu waxa soo baxay tibaaxo sheegaya in ay iibsatey kaadhadhka badan oo codbixineed oo ay soo siistay qiimayaal kala badan .

Si kastaba ha ahatee Hawshan ay Xukuumadu ay ku bilowday hantidii qaranka ee iibsiga kaadhadhka codbixiyaasha ayaa ka dhigan in aanay Somaliland ka dhacayn Doorasho Xalaala kana dhigaysaa diiwaangelintii codbixiyaasha ee kharashka badan ku baxay mid khasaaara ah gebihaanba .


Adan Yusuf Elmi .

Gaashaanle Sare Ibraahin Canjeex oo sheegay in loogu hanjabay Xogtii uu a bixiyey Xasuuqii Jasiira.

Hargeysa (XOL) – Sida ay sheegtay shabakadda wararka ee Ramaasnews, waxa la soo xidhiidhay galabta Gaashaanle Sare Ibraahin Cali Barre "Canjeex". Ibraahin wareysi kooban oo uu xafiiska shabakadda Ramaas ugu warramay, wuxu ku sheegay in uu maanta la soo xidhiidhay safiirka Soomaalida ee Suuriya, isla markaana uu ku wargeliyey in uu shandadihiisa ka qaato dalka.

Waxa kale oo uu Ibraahin intaa raaciyey in illaa iyo markii warbaahinta laga sii daayey wareysigiisii ku saabsanaa Xasuuqii Jasiira, ay dunida dacaladeeda kala soo xidhiidheen dad u gaysanaya handadaad. Waxaanu yidhi taas ayey la xidhiidhaa fariintan safiirka ee maantuna. Ibraahin iyo safiirka Soomaalida ee Suuriya waa isku beel.

Waxa ay ahayd todobaadkii hore markii uu Gaashaanle Ibraahim qaar ka mid ah warbaahinta uga warramay sidii uu u dhacay xasuuqii xeebta Jaziira ee magaalada Muqdisho loogu gaystay dad badan oo reer Somaliland ah.

Xigasho: Ramaas News

Rayaale Oo Ku Hungoobay Kulan Uu La yeeshay Xildhibaanada Harti Ou Uu Kalsooni Uga Doonayay Mooshinka Muddo Kordhinta Ee Golaha Guurtida Horyaalla

Hargeysa(XarshinOnline) - Madaxweyne Daahir Rayaale Kaahin iyo xukuumadiisa ayaa labadii maalmood ee la soo dhaafay u tafa xaytay kaambayn cusub oo ay ka bilaabeen golaha guurtida dhexdiisa kaas oo ay ku doonayaan inay ka helaan kalsoonida mudanayaasha golahaas mooshinka muddo kordhinta ee uu Madaxweynuhu qoraalkiisa gaadhsiiyay Golaha Guurtida.
Duhurinimadii doraad ee Axadii ayuu Madaxweyne Rayaale qado sharaf u sameeyay xubnaha beesha Hartiga ka jira golaha guurtida, kulankaas oo ahaa kii ugu horeeyay kaambaynkiisa cusub waxa la sheegay inuu Madaxweynuhu ku hungoobay oo aanu ugu dhicin sidii uu doonayay, sida ay xaqiijiyeen xubno ka mid ah xildhibaanada la casuumay oo ka dhawrsaday in magacooda la sheego.
Warku wuxuu intaa ku daray in ay casuumadaas madaxweynaha tageen 6 xildhibaan oo keliya halka ay beeshaas hartiga golaha guurtida kaga jiraan 20 Mudane, kuwaas oo la sheegay in wakhtigan 3 ka mid ahi ka maqan yihiin Hargeysa halka ay 17-ka kaleba ku sugnaayeen Magaalada. Mudane u waramayay Saxansaxo ayaa xaqiijiyay inuu Madaxweynuhu xildhibaanada casuumada ugu tagay u sheegay hadal kooban kaas oo ahaa inuu doonayo inay meel mariyeen go’aanka komishanka doorashooyinku uu ku mudeeyay qabashada doorashada 31-ka May,
Goluhuna uu is waafajiyo mnaalintaas iyo mudada xilka madaxtooyada ee dhamaanaya.
Warku wuxuu intaa ku daray in Mudanayaasha casuumada ka qayb
galay mid ka mid ahi uu Madaxweynaha u sheegay in laga yaabo in uu Goluhu dhinaca kale u badan yahay oo aanay iyagu waxba ka tari karin, dhinacaas oo ah in aanu Goluhu xilligan u muuqanin mid u bisil in uu aqbalo muddo kordhin dambe oo xukuumada loo sameeyo. Beesha Hartiga oo keliya ma aha cida uu Kaambaynka xukuumada ku jihaysan yahay, waxase la filayaa inay maalmahan xildhibaanada kale oo beel beel ah ay kulamo la yeeshaan, Madaxweyne Daahir Rayaale Kaahin ayaa maalintii Axadii waxa uu Golaha guurtida u gudbiyay Digreeto uu ku soo gaadhsiiyay go’aanka uu komishanka doorashooyinku ku cayimay mudada cusub ee doorashada ee 31-ka May kaas oo uu kaga dalbaday inuu Goluhu is waafajiyo dhamaadka xilka Madaxweynaha iyo maalinta loo cayimay doorashada,taas oo uu Macnaheedu yahay inuu golaha guurtidu mar kale sameeyo go’aan uu madaxwaynaha iyo ku xigeenka mudada xilka ugu kordhinayo.

Shabakadda Wararka Xaqiiqda ah

KALA SOCO WARARKA MAALIN WALBA

Maamuulka Shabakadda Wararka Xaqiiqda ah ee XarshinOnline waxa uu ogeysiinayaa akhristayaasha in ay maanta laga bilaabo maalin walba kala socon doonaan warar, maaweelo, ciyaaro iyo sheekooyin, Insha Allah.

Guddi Hoosaadka Dhaqaalaha Ee Golaha Wakiilada Oo Maanta Golaha Hor Keenay Naaqishaadii Odoroska Miisaaniyadda

Hargeysa (XOL) - Mudanayaasha Golaha Wakiilada ayaa fadhigoodii maanta warbixin ka dhageystay guddi hoosaadka dhaqaalaha. Guddidaas oo muddo todobaad ka badan dabagal iyo naaqishaad ku sameynayey Odoroskii miisaaniyadda sanadka 2009-ka ee ay dhawaan xukuumadu u soo gudbisay.
Fadhigaas oo guddoominayey ku simaha guddoomiyaha ahna, guddoomiye ku xigeenka koowaad ee golaha Md. C/casiis maxamed Samaale, waxa goluhu warbixin dheer ka dhageystay guddida dhaqaalaha oo iftiimiyey gol-daloolooyin ay sheegeen in ay miisaaniyadda ku jirto, taas oo la xidhiidha isu dheelitir la’aan dhinaca kharashka ah.
Guddi hoosaadku waxay Hanti dhawraha guud ee qaranka ku eedeeyeen in uu ku milmay Wasaaradda Maaliyadda, isla markaana aanu golaha hor keenin xisaab xidhadii miisaaniyadda ee sanadihii 2006, 2007 iyo 2007.
Waxa kale oo warbixinta lagu sheegay in lacagaha dawladdu ka hesho shirkadda TOTAL aan lagu darin miisaaniyadda dalka.
Warbixintaa oo uu fadhiga ka hor akhriyey Md. Cali Xasan Maxamed ”Cali Mareexaan”, waxay u dhignayd sidan:
Gudoomiye iyo mudanayaal, intii uu shaqaynayey golahan lasoo doortay waxaa hore golaha u soo martay sadex miisaaaniyadood oo kala ah
2006‐ 2007‐2008. Goluhu isagoo gudanaya wajibaadkiisa dastuuriga ee qodobka 55
‐aad ee dastuurka qaranka Dhamaan sadexdaa miisaaniyadood wuxuu ka soo saaray Go’aamo iyo talooyin uu raaciyey. Miisaniyadii 2006 wuxu goluhu u kordhiyey mushahar 30% dhammaan shaqaalaha dawlada iyo ciidamada waxan uu raaciyey talooyin.
MiIsaaniyadii 2007 goluhu wuxuu waxka bedel ku sameeyey miisaaniyada mushaharka madaxweynaha isagoo ka jaray qadar lacag ah kuna kabay cusbitaalada iyo jaamacadaha dalka, isaga oo goluhu miisaaaniyadii 2008 ‐dii go’aamiyey wasaarada maaliyadana lifaaq ka qoray lacagta bedelka giinbaarka gobolada bari iyo 2% gii horumarinta gobolada bari. hadaba waxaa xusid iyo xusuus mudan in dhammaan go’aamadaas waxba aanay xukuumadu ka fulin haba yaraatee.
Iyadoo ay sidaasi jirto ayaa waxaa golaha la horkeenay 01/03/2009 odoraska miisaaniyada 2009, waxaana gudiga dhaqaalaha loo soo gudbiyey 02/03/2009, si gudiddu warbixin faahfaahsan uga diyaariso, ka dibna u gudbiso golaha wakiilada.
Hadaba gudiga dhaqaaluhu si ay u hesho macluumaad dhab ah oo ku saabsan miisaaniyadda iyo dhakhliga dalka wuxay kulamo isdaba joog ah la yeeshay wasaarada iyo hay’adaha ay khusayso oo kala ah :‐
1 ‐ Wasaaradda Maaliyadda.
2 ‐ Komishinka Doorashooyinka Qaranka.
3 ‐ Maamulka Dekeda Berbera.
Komishinka Doorashooyinka Qaranka iyadoo aynu wada ogsoonnahay muhiimada ay doorashooyinku qaranka ugu fadhiyaan isla markaana aynu ku jirno sanad doorasho ayaa gudida dhaqaaluhu si ay u hubiyaan in miisaniyada xukuumadu u qoondaysay doorashooyinka in ay tahay mid ku filan ayaa, waxay gudidu xafiiskooda ku booqdeen komishinka doorashooyinka 02/03/2009.
kulankaa komishinka iyo guddida dhaqaalaha waxaa ka caddaatay in miisaaniyda ay wasaaaradda maaliyaddu u qoondaysay doorashooyinku aanu komishinka waxba lagala socodsiin isla markaana aanay ku filnayn in lagu qabto doorasho, komishinkuna aaney ku qanacsanayn. Hadaba si loo helo miisaaniyad ku filan doorashada waxaa gudidu isugu yeedhay wasaaradda maaliyadda iyo komishinka doorashooyinka waxaana kulankaasi ku qabsoomay qolka shirarka ee golaha wakiialda 04/03/2009 iyadoo gudiduna goobjoog ahayd.
waxaa komishinku soo gudbiyeen miisaaniyaddii ay u arkayeen in ay ku qaban karaaan doorashada taas oo ka badnayd tii wasaaradu u qoondaysay oo dhammayd 8,598,461,800.
kulan fool ka fool ah oo ay labada dhinac iskula gorfeeyeen waxay isla garteen in miisaaniyadda doorashooyinka laga dhigo 11,339,461,800 iyada oo aanay noqonayn lifaaq balse lacagta dheeraadka laga soo wareejinayo madax ‐xigeenada (1.5.34 Deeqaha kala duwan ee Wasaarada Maaliyadda iyo Madax xigaha 1.5.19 ee Gurmadka Hawlaha Lamafilanka ah ee wasaarada mataxtooyada), taas oo ah 25% looga baahnaa xukuumada oo weliba ay tahay in ay ka horayso ta deeqbixiyayaasha (in advance) sidaas ayaa wasaaradda maaliyaddu noogu soo gudbisay qoraal rasmiya oo ay ku cadahay miisayaniyadda rasmiga ah toos oo aanu u qaybinayno golaha.
Kulanka Wasaaradda Maaliyadda Iyo Gudida waxaa gudidu la yeelalatay kulan qaatay sadex saacadood 03/03/2009 wasaaradda maaliyada, kulankaas oo gudida dhaqaalahu si qoto dheer uga waraysteen wasaarada arimaha miisaaniyadda. waxyaabihii kulankaa lagaga wada hadlay waxaa ka mid ahaa:
1. waxaa keenay hoos u dhaca ku yimi miisaaniyada 2009 marka loo eego 2008
2. sarifka lacaga adag oo is khilaafsan dakhli badanina uu umadda kaga maqan yahay.
3. xisaab xidhadii miisaaniyadaha oo aan golaha la horkeenin si sharciga waafaqsan.
4. iibinta hantida maguurtada ah ee dawlada oo aan miisaniyada ku jirin
5. halka ay martay 2% loo qoondeeyey gobolada Sool iyo Sanaag‐bari
6. bedelka lacagtii giinbaarta gobolada bari oo ugu yaraan labadii miisaaniyadood ee hore ku jirtay laakiiin aan la fulin.
7. Shirkada kootada shidaalka ee Total iyo madmadawga ku jira shaqadooda, qodobadaas iyo arimo kale oo muhiim ah ayaa kulankaas lagu lafa guray. hadii aynu amuurahaas mid mid u soo qaadano:
a) Sarifka Lacagta Adag:
Waxaa jira dakhli dalka ku soo gala lacag adag, kasoo ‐xarooda xoolaha nool, madaarada, shidaalada iyo meelo kaleba. Dakhligaas oo ugu yaraan lagu qiyaasay ilaa 11 milyan oo dollar, waxaa miisaaniyada qaranka ay ugu jirtaa qiimaha 3500 sl sh. waxaa sarifkaa ku baaqsada in ku dhaw kala badh oo ah dakhligii lacagta adag, wasaaradda maaliyadu waxay ku doodaysaa in lacagtaa adag ay ku kabaan raashinka ciidamada, wax baaqsadaana aanay jirin, laakiin waxaa lagama maarmaan ah in goluhu arrintaa ku sameeyo baadhitaan qoto dheer si uu xaqiiqada u ogaado.
b) Xisaab Xidhadii Miisaaniyadda:
Sida laga wada war qabo mudadii lixda sanadood ahayd ee u dambeysey ma jiro wax xisaab ‐xidh ah oo golaha la horkeenay, marka laga reebo 2005 oo xisaab ‐xidh aan sax ahayn golaha loo keenay kaas oo uu goluhu ku celiyey cod aqlabiyad ah kuna amray in ay ku soo saxaan laba bilood gudahood, wax la soo saxayna aany jirin, ilaa hadana aan Hanti ‐dhawraha wax jawaab ah laga hayn.
Iyadoo aan xisaab ‐xidhadii hore ay ku maqanyihiin xisab‐xidhkii 2005 ee Goluhu ku celiyeyna aanu kasoo jawabin ayuu wuxu hanta dhawruhu Golaha keenay xisaab‐xidh qoraal ka kooban 30 page oo uu ku tilmaamay xiaab ‐xidhkii 2006.
Wasaarada maaliyadu waxay eeda baaqashada xisaabxidhada isaga riixday Hanti ‐dhawraha Guud ee Qaranka. hadaba sida uu dhigayo dastuurka qaranka
Q.55 f.6‐7 oo leh sidan “waa waajib u soo bandhigida xisaabxidhka sanad maaliyadeedkii dhamaaday muddo aan ka badnayn lix
bilood oo ka bilaabmaysa taariikhda dhamaadka sanad maaliyadeedkii hore, iyada oo golaha wakiildu ka doodayo, go’aana ka gaadhayo. usoo bandhigida xisaab xidhka miisaaniyadda waxaa u xil saran hanti dhawraha guud” sida ku cad qodobka dastuurka ee kor ku xusan hanti
‐dhawraha guud ee qaranka ayey waajib dastuuriya ku ahayd in uu golaha horkeeno xisaab xidhadaa. Waxa kaloo hantidhawruhu waligii Golaha aanu horkeeenin xisaab‐xidhada hay’adaha madaxa banana ee Qaranka sida (Dekeda, Hamaha shidaalka iyo Total, Madbacada ‐Qaranka, Wakaaladaha kale). Maamulka Dekadu waxay sidoo kale sheegen in sannad kasta ay u gudbiyaan xisaab xidhkooda Hanti ‐dhawraha guud oo aan iyaga waxba ku baaqan. hadaba waxaa cad in hanti dhawruhu uu gabay xilkii uu qaranka u hayey kana soo bixi waayey xilkiisii, isagoo ku milmay wasaaradda maaliyadda, halkii ay ka ahayd in uu hubin iyo daba gal ku sameeyo.
c) Iibinta Hantida Maguurtada Dawlada:
xukuumadu kumay soo darin miisaaniyadda wax dakhliya oo ah iibinta hantida ma guurtadda ee qaranka, sida ku cad boga soo koobida dakhliga madax ‐xigaha (3.1.0). arintaas markii aanu waydiinay
Wasaarada Maaliyada sababta ay misaaniyada ugu soo dari waayeen, waxay sheegeen in aanay jirinba hanti ma guurto ah oo ay iibiyeenba. hadaba waxaa golaha ku waajib ah in ay soo baadhaan soona xajiijiyaan arintaas .
2% Loo Qoondeeyey Sool Iyo Sanaag‐Bari: waxaa golaha wakiiladu ansixiyey sanadkii hore 2% loo qoondeeyey horumarinta sool iyo sanaag bari. ansixintaa waxaa goluhu ku qayday muddo sanad ah oo ahayd 2008 ‐dii ka dibna goluhu dib u qiimeeyo.
Dhamaan dhakhligaa ka soo xarooday 2% laguma soo darin miisaaniyadda, isla markaana xukuumadu golaha kamay soo dalban in loo sharciyeeyo isticmaalka lacagtaas, sida uu dhigayo qodobka dastuurka 55 f 3 “ golaha wakiilada ayaa ogolaanaya kharash kasta oo aan miisaaniyadda ku jirin” wasaarda maaliyadu waxay noo sheegeen in ay lacagtaasi kujirto account gaar ah.
e) Bedelka Lacagtii Giinbaarta G/ Bari: sida laga warqabo waxaa goluhu ka hawlgalay, islamarkii lasoo doortayba, sidii gobolada bariga dalka looga bedeli lahaa lacagta loo yaqaan giinbaarta oo dhibaato dhaqaale oo aad u foolxun ku haysa umadaas.
Waxaa lagu guulaystay in lagu soo daro miisaaniyadii 2007 lacag ka badan 5 bilyan sl sh. lacagtaas oo wasaarada maaliyadu ku sheegtay in ay tahay lacagtii lagu soo daabacayey, isla sanadkii xigay 2008 waxaa golaha la horkeenay miisaaniyadii sanadkaa taas oo lifaaq ay wasaarada maaliyadu ku balanqaadayso in laga bedeli doono lacagta giinbaaarka goboladaa bisha lixaad 2008. hadaba iyadoo 2008 ‐dii la soo daabacay lacag cusub oo iminka suuqyada wareegaysa ayaaney jirin haba yaraatee wax laga bedelay goboladaas.
waxaa iyana xusid mudan in dhamaan lacagaha uu bangigu soo daabacday aan laga ansixin golaha wakiilada sida uu dhigayo qodobka dastuurka 54 farqaiisa 3 oo ka hadlaya awoodaha golaha dhinaca maaliyada wuxuu leeyay sidan “in la daabaco lacag, lana soo saaro shahaadooyin rahmadeed, iyo kuwo kale oo leh qiimo dammaanadeed” arintani waxa ay u baahantay in goluhu go’aan sharciya ka gaaadho.
f) Shirkada Shidaalka Ee Total:
Heshiiska shirkadaa xukuumadu la gashay waxaa laalay baarlamankii kan ka horreeyey laakiin weli waxay dalka kaga sii shaqaysaa sifo aan shariga waafaqsanayn, sidaas oo ay tahay ayaa hadana waxay tahay meelaha dalka ugu musuqmaasuqa madan. warbixintii gudida dhaqaalaha ee 2006 ‐dii waxay gudidu ku soo bandhigtay in lacagta shiidaalka dulsaarka ku ah ee ay qabato shirkada TOTAL oo ah $6.7 foosto kasta ay aad uga badan tahay kharashkii ku baxay dayactirka haamaha shidaalka. mudadaas oo ay iminka ka soo wareegtay adex sanadood weli sidii ayaa ummadda looga qaadaa, mana jirto cid la og marka laga reebo dhawrka masuul ee dalka ugu sareeya, dakhliga qarankana meelna lagagama soo daro.
Kulankii Dekeda Iyo Gudida
waxaa gudida dhaqaluhu 05/03/2009 la yeesheen kulan shaqo maamulka dekeda Berbera, iyadoo kulankaa si qoto dheer loogaga hadlay hawlaha dekeda iyo dakhli soo saarka. Miisaaniyada dekeda ee sanadkan 2009 waxay tii sanadkii hore ka badan tahay 20% taas ay
keentay odoroska badeecaha iyo maraakiibta oo in tii hore ka badan, sida ay noo sheegeen maamulka dekedu, halka ay wasaarada maaliyadu soo bandhigtay hoos u dhac maaliyeed sida ka muuqata miisaaniyadaa 2009. hadaba iyadoo ay 80% soo maraan badeecadaha la cashuuraa dekeda berbera ayaa is qardhaafka kor u kaca miisaaniyada dekeda iyo hoos u dhaca miisaaniyada qarabku waxay muujinaysaa tuhun, taas oo u baahan xog dheeraad ah.
kulankii gudida iyo maamulka dekeda waxaa nooga soo baxay laba arimood oo u baahan in si dhakhso ah wax looga qabto.
Waxa iyana hoos u dhac kuyimi xoolaha dekada ka dhoofa o sannadihii 2006 iyo 2007 ay hoos uga dhaceen 60%. Xoolahas waxay u wareegeen dekedaha jabuuti iyo boosaaso taasoo ay ugu wacantahay kootada ay xukuumadu ugu xidhay dhoofka xoolaha sharkada Al ‐JABIRI.
Kootadan dhoofka xooluhu wuxu saameyn ku yeeshay dhaqdhaqaaqi ganacsi ee magaalada berbera iyo guud ahaan dalka oo dhan, waxan uu xayiray ganacsato badn oo xoolo ka dhoofsan lahaa dekeda berbera.
Waxay ganacsatadaasi u qaybsameen kuow gebi ahanba joojiyey dhofintii xoolaha iyo kuwo u kala yacay dekadaha jaarka.
Hadaba sida udhigayo qodobka dastuurka ee 11 ‐aad kaaso adkeynaya in ganacsigu xor
ahado muwaadinkuna ka mudan yahay cid kasta, waa in xukuumadu xayiraada ka qaado ganacsatada xoolaha madama xooluhu yihiin laf ‐dhabarta dahqaale ee dalka.
1. ciid ku soo badanaysa dekeda halka maraakiibtu ku xidhato oo hadii aan deg ‐deg wax looga qaban ka dhigaysa dekeda meel aan maraakiibtu ku xidhan Karin.
2. intii ka danbaysay qaraxyadii Hargaysa waxaa maamulka dekedu qaaday talaabooyin lagu adkaynayo amaanka dekeda oo ay ka mid yihiin in dadka ganacsatada ay ka soo lugeeyaan ama baabuur lagaga soo daadgureeyo meel dekeda aad uga fog. taasi waxay dhibaato ku keentay ganacsadii dekeda wax kala soo degaysay oo markii horeba ka cabanayey adeeqa oo hooseeeya iyo xafiisyada cashuuraha oo tiro badan. Arrintaasi waxay niyad jab ku keeni kartaa ganacsatada, waxaana ay wax u dhimi kartaa tartanka ay dekedu kula jirto dekedaha kale.
Gebogebo
ka dib falanqayn dheer oo gudidu ay ku sameeyeen miisaaniyadda waxaa gudida u soo baxday in miisaanayadan 2009 aanay sidii kuwii horeba aanay isu dheeli tirnayn kharshiyaadka loo qoondeeyey wasaaradaha sida ay u kala muhuumsan yihiin, hadii ay tahay arimaha bulshada, sida caafimaadka iyo waxbarashada iyo hadii tahay wax soo saarka iyo horumarinta. horumarinta waxaa loo qoondeeyey 1.64% halka wasaarada madaxtooyada iyo mushaharka madaxtooyada loo qoondeeyey 7.8%, oo shaqaalaheedu yahay 73 qof.
Waxaa kale oo jira maadaama oo aynu ku jirno sanad doorasho miisaaniyadana ay ugu jirto doorashada 11,339,461,800/= waxaa golaha loga baahanyahay in uu si mug leh u eego muhiimada ay qaranka u leedahay qabsoomida doorashooyinka oo ku xidhan kharashka dawladu bixinayso oo dhan 25%.
Soo Jeedinta Gudida Dhaqaalaha
1. Maadaama oo goluhu ku qayday qabashada 2% Sool iyo Sanaag bari sanadkiina uu dhammaaday, in xukuumadu joojiso qabashada 2% iyadoo la dhawrayo sharciga.
2. In 2% wixii baxay iyo wixii hadhayba ay wasaaradu ku soo bandhigto kulanka ay golaha la yeelan doonto.
3. In hanti‐dhawraha guud loogu yeedho golaha hortiisa, si loogala xisaabtamo sababta uu ula maqan yahay xissab xidhadii qaranka.
4. In goluhu isku raaco in la joojiyo lacagta dulsaarka ah ee laga qaado shidhaalka ee ay qabato shirkada TOTAL inta la isla meel dhigayo muhmalka iyo mad ‐madawga ku jira lacagtaas.
Ugu danbaytii Mudanayaal, waxay talada miisaaniyada iyo waxa laga yeelayo u taal Golahan Wakiilada, balse waxa cad in dhamaan dustuurka iyo xeerarkii kale ee miisaaniydda ay xukuumadu jebisay, sidaa daraadeed talda u taal Golahan way ka balaadhantahay waxa laga yeelayo Miisaniyada.
Wabilaahi Tawfiiq.
ALLA MAHAD LEH.
Guddida Dhaqaalaha, Maaliyada iyo Ganacsiga.
1. Maxamamuud X. Maxamed Cumar-xaashi Gudoomiye
2. Maxamed Nuur Caraale Ku-simaha Gudoomiyaha
3. Cali Xasan Maxamed Jaamac Xubin
4. Saleeban Cawad Cali Xubin
5. Naasir Xaaji Cali shire Xubin
6. Maxamed jaamac Cali Xubin
7. Maxamed Cismaan Bulqaas Xubin
8. Saleeban Yuusuf cali koore Xubin
9. Cali Obsiiye Diiriye Xubin
10. Axmed Saleeban Nuur xoghaynta gaarka ah ee Gudida

Xarshinonline - Shabakadda Wararka Xaqiiqda ah

Xigasho: Ramaasnews

Xildhibaan Indho-buur oo dalka laga mastaafuriyey

Hargeysa (XOL) - Xukuumadda Somaliland ayaa ku eedaysay Mudane Maxamed Maxamud Faarax (Indhabuur),in isagoo ah muwaadin reerSomaliland ah, misna ahaan jiray badhasaab ku xigeenka gobalka Sool,Ayuu Masuulkani isagoon wax xil wareejinah samayn Xilkii uu, uhayey Somaliland, in ku Biiray Baarlamaanka dawladda Sheekh Shariif, markaas oo uu fasax ka qaatay dawladda Somaliland ee u xilka ka hayey Gudoomiye ku Xegeenimada G/Sool
Mr. Maxamed Maxamud Faarax (Indhabuur) ayaa,26-kii Bishii Febarwari ee la soo dhaafay wuxuu ka soo duulay Dalka Jabuuti isagooka mid ahaa 40ka mid ah Baarlamanka Dawlada Sheikh Shiriif ee dhawaan lagu soo dhisay Magaalada Jabuuti,Mr. Maxamed Maxamud Faarax (Indhabuur) ayaa loo diday in uu ka soo dego Garoonka Diyaaradaha ee Magaalada Boosaaso, Garoonkas Diyaaradaha oo uu ka Arimiyo Mamulka (SSDF), ayaa Ogalaaday 39ka mid ah Baarlamanka Sheikh Shiriif in uu ka soo Dego Garoonka Diyaaradaha magaalada Boosaaso Balse (indhabuur) uu diiday in uu ka soo dego Garoonka Diyaaradaha ee Magaalada Boosaaso ee mamulka SSDF, Mr.Maxamed Maxamud Faarax (Indhabuur), wuxuu dib ula soo labtay Daallo Airlane oo iyadu xiligaas Duulisteedu ku ekayd Magaalada Hargeysa, waxay ciidamada ammaanka Somaliland (Indhabuur) uu sheegeen in uusan dhaafi karin Airportka magaalada Hargeysa maadama uu hadeer ka tirsanyahay Dawlada Sheikh Shirif ee Somalia oo aysan jiriin wax Ogeysiis ah ama Fiise ah iyo isagoo ah Muwaadin uu dhashay Somaliland ahna jireyna Gudoomiye ku Xegeenka G/Sool oo usan si sharci ah ku wareejin Xilkaas, Sida darteed waxay ciidamada ammaanka Somaliland waxay sadex cisho ku hayeen indhabuur Hotel ku yaala Airportka Hargeysa Sadexda Cisho oo Baadhitan ku Socday Mr.Maxamed Maxamud Faarax (Indhabuur), baadhitanka ka dib waxay Ciidamada amaanka Somaliland Ogaadeen Mr.Maxamed Maxamud Faarax (Indhabuur), in safarkiisu usan ahayn Hargeysa ee Arintan ay ka danbeyeen Mamulka (SSDF) ee ka Arimiya Sadexda Gobol Bari/Nugaal/Mudug iyago doonayey in aay fidmo ka dhex abuuran Shacabka Somaliland Mr.Maxamed Maxamud Faarax (Indhabuur), iyadoon la horgayn wax maxkamad ah iyo Xabsi weyntona ayaa xukuumadda Somaliland Diyaarad uu saartay Magaalada Mudisho isbuuci la soo dhaafay, Maaha marki ugu horeyse ee Muwaadin Reer Somaliland ah, oo aaminsan Somaliweyn laga dhoofiyo Airportka Hargeysa ilaa Xiligii laga soo Bilaabo Madaxweynihii ugu horeyey Somaliland Mudane C/raxman Tuur Alle ha u naxariiste, oo Xiligii ina Cigaal laga dhoofiyey Airportka Hargeysa loona Diray Muqdisho,sido kale Jaamac Maxamed Qalib iyo Garaado iyo Suldano badan oo Xadhig ku mutaystay Somaliweynimo, Gabi ahaan Shacabka Reer Somaliland ayaa ku Qanacsan arintan iyada ah!!!Ugu danbaynti Mudane.Maxamed Maxamud Faarax (Indhabuur) wuxuu ka mid ahaa Shaqsiyaadkii sida Geesinimada leh uga Jafay Magaalada Laascaanood Mamulka SSDF ee huwan magaca Mamul gobaledka Puntland

Shabakadda Wararka Xaqiiqda ah

Xigasho: Afnugaal

"Guddoomiyaha Komishanku waxa uu u muuqdaa inuu afhayeen u yahay UDUB

Hargeysa(XOL)- Xisbiga Mucaaradka ah ee Kulmiye, ayaa mar kale ku celiyay in aanay aqbali doonin mudo kordhin markale waqtigii xil-hayntiisa loogu kordhiyo Madaxweyne Rayaale.
Guddoomiye Ku-xigeenka labaad ee xisbiga Kulmiye Cabdiraxmaan Cabdiqaadir oo shalay shir-jaraa’id ku qabtay xarunta Dhexe ee xisbiga, waxa uu si kulul uga hadlay eedaymo Xukuumadda ka soo yeedhay oo ay ku sheegay in xisbiga Kulmiye dalka ka abuurayo xaalad Nabadgelyo-daro.
“Waxa keliya ee ay caanka ku yihiin waa barobagaandaha,” ayuu yidhi. Wuxuuna intaa ku daray, in hadalada Wasiiro Xukuumadda ka tirsani ku sheegeen inay masuuliyiin Mucaaradka ka tirsani doonayaan inay qalalaase dalka ka abuuraan, ay la xidhiidho sidii ay bulshada uga jeedin lahaayeen dhaliilaha Xukuumad ahaan loo jeediyo iyo inay jaahwareer geliyaan ummadda, si ay uga galgashaan waajibaadkii loo doortay oo uu tilmaamay inay fulinteeda ku fashilmeen.
“Annagu Ciidan, hub iyo xabsi midna ma haysano. Laakiin, dad la xidh-xidho iyo wax la dilo waa shaqadooda…Ninka Daalinka ahi wuu baqaa oo waa fule..” Sidaa ayuu yidhi Guddoomiye Ku-xigeenka labaad ee Kulmiye, wuxuuna wax lala yaabo ku tilmaamay in lala xidhiidhiyo inay doonayaan sidii ay dalka xasilooni-daro uga abuuri lahaayeen. “Waxay yidhaahdaan Afrikaanka dawladda xilka haysa uun baa joogta…Waxaan leeyahay; Afrika maahee tani waa Somaliland oo laguma kala adka,” ayuu raaciyay.
Cabdiraxmaan Cabdiqaadir Faarax waxa uu sheegay in muddadii umaddu dooratay Madaxweyne Rayaale iyo intii guurtidu u kordhisay-ba ay dhamaatay, isla markaana aanay aqbali doonin muddo-kordhin markale loo sameeyo.
“Mr Daahir Rayaale Kaahin shan sannadood bay umaddu dooratay, shantaa la doortay iyo intii loo kordhiyayba way dhamaatay. Isaga loo kordhin maayo, kordhis dambe oo imanayaana ma jiro. Ma doonayno in nala horkeeno muddo-kordhi, aqbalina mayno,” ayuu yidhi. Wuxuuna intaa raaciyay, “Madaxweyne; dalka yaanu inaga burburin kordhis dambe oo aan xaq ahayni.”
Guddoomiye Ku-xigeenka xisbiga Kulmiye, waxa kale oo uu ka hadlay eedaymo Wasiiro Xukuumadda ka tirsani u jeediyeen ururkii SNM iyo hoggaamiyeyaasheedii, wuxuuna taas bedelkeeda masuuliyiinta Xukuumadda Somaliland ku eedeeyay in aasaaskii SNM ka dhashay xad-gudubyo ay qayb ka ahaayeen badhkood oo uu shacabka u gaysteen Maamulkii dawladdii Maxamed Siyaad Barre, taasoo uu sheegay in badi masuuliyiinta Xukuumadda Rayaale xilligaa ka tirsanaayeen.
“Maalintii nimanka maanta joogaa dadka laynayeen ee ay Xiniinyaha Kalbada kaga qabanayeen, SNM baa ka dhiidhiday.” Sidaa ayuu yidhi. Cabdiraxmaan Cabdiqaadir oo ka mid ahaa aasaasayaashii SNM, waxa uu sheegay in aanay SNM mudnayn aflegaado loo jeediyo. “SNM hadaan waxba loo qabanayn, wax kalena la siinayn aflegaadada halaga daayo,” ayuu yidhi.
Guddoomiye Ku-xigeenka labaad ee xisbiga Mucaaradka ah ee Kulmiye, waxa uu masuuliyadda dib-u-dhacyada doorashada dusha u saaray Madaxweyne Rayaale iyo Komishanka doorashooyinka. “Waxa ku guuldaraystay Komishanka iyo Madaxweynaha, in doorasho dhacdo masuuliyadeeda koowaad waxay saaran tahay Madaxweynaha.” Sidaa ayuu yidhi.
Waxa uu tilmaamay in aanay diidanayn dib-u-dhaca doorashada Madaxtooyada, balse marka hore loo baahanyahay in laga wadahadlo ta ay noqonayso dawladda muddada doorashada ka hadhay xilka sii haynaysa. Wuxuuna tilmaamay in go’aan ka gaadhista arrintaasi tahay mid u taala goleyaasha Baarlamaanka.
Cabdiraxmaan Cabdiqaadir waxa uu xisbiga Mucaaradka ah ee UCID ka codsaday inay fikir talo midaysan ka yeeshaan xaaladdan cusub ee la galay, maadaama sida uu xusay uu hore iskaashi uga dhexeeyay. “Waan ku ixtiraamayaa fikirkooda, waxaanan UCID leeyahay yaan la idin beerla-xowsaninee aan isku duubnaano,” ayuu yidhi.
Dhinaca kale, Guddoomiye Ku-xigeenka Kulmiye waxa uu si adag u weeraray hawl-gudashada shaqo ee Guddoomiyaha Komishanka doorashooyinka Jaamac Maxamuud Cumar, kaasoo uu sheegay inuu ka leexday doorkiisii dhex-dhexaadnimo.
Guddoomiye Ku-xigeenku waxa uu isbarbar-dhig ku sameeyay habka shaqo ee Guddoomiyeyaashii hore ee Komishanka iyo guddoomiyaha cusub.
“Saddexda nin ee u kala dambeeyay xilka Guddoomiyaha Komishanku waa saddexdii xubnood ee uu soo magacaabay Madaxweynuhu. Laakiin, labadii hore iyo Jaalle Jaamac mid bay ku kala duwan yihiin, waxaanad moodaa Guddoomiyaha cusubi (Jaamac-Sweden) inuu badheedhay oo uu cadaawad u hayo xisbiga Kulmiye. Wuxuu umadda ula muuqdaa Afhayeenka xisbiga UDUB.” Sidaa ayuu yidhi Cabdiraxmaan Cabdiqaadir oo ka hadlayay shir-jaraa’id oo uu shalay ku qabtay Hargeysa.
Waxa uu sheegay in Guddoomiyaha Komishanku ka badheedhay u adeegista xisbiga talada haya ee UDUB, isla markaana ay xisbi ahaan la yaaban yihiin qaabka hawl-gudashadiisa. Wuxuuna intaa ku daray, in Guddoomiyaha Komishanka doorashooyinku ka leexday doorkiisii dhex-dhexaadnimada, isla markaana uu u xaglinayo xisbiga UDUB una sinayn xisbiyada qaranka.
Hase yeeshee, wuxuu uga digay inuu talaabada noocaas ah kusii socdo, waxaanu kula taliyay inuu ka laabto talaabadaas dhexna u noqdo xisbiyada qaranka oo aanu mid gaar ah xilka uu hayo ugu adeegin.
Guddoomiye Ku-xigeenka labaad ee xisbiga Kulmiye, waxa uu sheegay in marka ay Guddoomiye Jaamac Iswiidhan isugu yimaadaan kulamada wada-shaqayneed ee ay Komishanka la leeyihiin, inuu difaaco xisbiga UDUB iyo Xukuumadda, taasina ay dhaawacayso karaamada iyo shaqada looga baahanyahay ee dhexnimo.

“Komishanka waxaan leeyahay; haku mashquulina Kulmiye’e, shaqadiina ku ekaada,” ayuu yidhi.

XIGASHO: Ogaal

Shabakadda Wararka Xaqiiqda ah

Xarshinonline News: “Sh. Shariif wuxuu Saxaafadda ka sheegayo ma dhegaysanayno, balse..”

Xarshinonline News: “Sh. Shariif wuxuu Saxaafadda ka sheegayo ma dhegaysanayno, balse..”

“Sh. Shariif wuxuu Saxaafadda ka sheegayo ma dhegaysanayno, balse..”

Xasan Daahir Aways

Asmara (XOL)- “Madaxweynaha cusub ee Soomaaliya wuxuu u shaqeynayaa Itoobiya, wuxuuna khiyaameeyay Islaamiyiinta, sidaas darteed waanu la dagaallami doonnaa ilaa ay Shareecada Islaamka uga soo rogaan Soomaaliya.” Sidaa waxa yidhi Xasan Daahir Aweys oo eedayn u jeediyay Maamulka cusub ee loo dhisay Somalia.
Sida aanu ka soo xiganay Wakaaladda Wararka ee Reuters oo Waraysi la yeelatay Xasan Daahir Aweys oo ka mid ah Garabka Isbahaysiga Dib-u-xoraynta ee Magaalada Asmara, Aweys waxa uu sheegay in aanay Mucaarad ahayn, isla markaana aanay aqoonsanayn Dawladda Somalia. “Ma nihin mucaarad ee waxaanu nahay Xornimo-u-dirir, mana jirto dowlad aan aqoonsannahay oo Soomaaliya ka jirta, ragga hadda joogana waa kuwo qayaanay dalkooda iyo dadkooda” ayuu yidhi Sh. Xasan Daahir Aweys. Waxaanu Dawladda Itoobiya eedayn ugu jeediyay in ay si indho-la’aan ah u taageertay Dawladda Shariif Sh. Axmed. “Itoobiya si indho la’aan ah ayay u taageertay una ammaantay Shariif, taasina waxay muujineysaa in wadanka ay weli lugta kula jirto Dowladda Itoobiya iyo wakiilladeeda, waana taas sababta aanu u dagaallameyno” ayuu yidhi Xasan Daahir Aweys, waxaanu intaa ku daray oo uu yidhi, “Marka cadaw soo duulay uu dalkaaga soo galo, isla markaana uu isku dayo in uu kuugu qasbo in aad Diintaada ka baxdo, isla markaana uu diido Qarannimadaada iyo Madax-bannaanidaada, uuna si sharci ah u qaato kheyraadkaaga ma jirto Waddo kale oo kuu furan oo aan ka ahayn in aad dagaal gasho.” Mar Xasan Daahir Aweys la waydiiyay sida uu u arko hadal dhawaan ka soo yeedhay Shariif Sh. Axmed oo ah in Shareecada Islaamka uu Somalia ku dhaqayo, ayaa wuxuu ku jawaabay, “Ma dhegeysaneyno waxa uu saxaafadda u sheegayo, laakiin si dhab ah ayaanu u fiirineynaa waxa ka suurtagala waxa uu sheegay” waxaanu intaa ku daray oo uu yidhi ugu dambayntii, “Guryaha burbura dib baa loo dhisi karaa, laakin guri qurxoon oo aan xornimo lahayn qiimo ma laha”

Xigasho: Wargeyska Ogaal

Wasiir Cawil muxuu ka yidhi Guryaha isaga iyo Rayaale ka dhisteen dibada?

Hargeysa (XOL/Ogaal Newspaper)- Wasiirka Maaliyadda Somaliland Xusseen Cali Ducaale (Cawil), ayaa sheegay in ay Xukuumadda ahaan diyaar u yihiin qabsoomida doorashada Madaxtooyada, isla markaana haddii damaanad looga baahanyahay waqtiga doorashada la waydiiyo Komishanka doorashooyinka oo uu tilmaamay inay xaq u leeyihiin muddaynteeda.
Wasiirka oo shalay u waramay Telefishanka Horn Cable, waxa uu ku doodday inay jiraan waxyaabo badan oo ay Xukuumad ahaan ku faani karaan inay wax ka qabteen, kuwaasoo uu sida uu tilmaamay ay ka mid yihiin dhismaha Ciidamada, gaadhista Xuduudda dalka, doorashooyinka iyo qodobo kale. “Waxaan u arkaa in Kulmiye khaldan yahay. Doorashada cida ka masuulka ah waqtiga la qabanayaa waa Komishanka....Adduunka oo dhan iyo jaarkeena aynu eegno, doorasho markay dib u dhacdo dawladda markaa joogta uun baa umadda gaadhsiisa doorasho. Dawlad cirka laga keenayaa ma jirto….Marka aad siyaasi tahay, waxa loo baahan yahay inaad Gartaada akhrisato, Kulmiyena Gartooda ha akhristeen.” Sidaa ayuu yidhi Wasiirku.
Cawil Cali Ducaale waxa uu ku baanay inuu yahay nin Qoraa ah, isla markaana uu mararka qaarkood ku fekero in taariikhdii 1960-kii dib u soo noqotay oo ay dabada ka riixayso fikirka xisbiga Kulmiye. “Waxaan mararka qaarkood is idhaahdaa nimankan mutacalimiinta ah ee Kulmiye intaa may garan waayine, waayo qofka caadiga ah ee suuqa marayaa garanaya in aan dawladdi ka bixin meel oo aan cid kale Cirka laga keenin, dawladd dhisana mid kale lagama dul dhiso. Marka taas rag dalkan u soo halgamay oo taariikh ku lihi ka leexdaan, Ingiriisku wuxuu ku maahmaahaa taariikhdu iyadaa isa soo celisa. Mararka qaarkood waxaan is idhaahdaa 50-kii sannadood baa la gaadhay, waayo 50-kii sannoba mar bay soo noqotaa. 1960-kii bay dawladdi inaga luntay, maantana kontonkii sano ayaa buuxsamay,” ayuu yidhi. Wasiirku waxa uu tilmaamay in xisbiga Kulmiye la mid yahay xisbigii SNL ee sannadkii 19960-kii Xamar geeyay dawladnimadii Somaliland ee xilligaa xoriyadda ka qaadatay Ingiriiska. “Siyaasiyiinta Kulmiye mawjad taariikheed bay dusha ka saaran yihiin, mawjaduna Maraakiib dhan bay Badda ku dartaa. Markaa mawjad culus oo intaas le’eg oo Dimoqraadiyada tuurta ayay dhakada ka saaran yihiin, aqoontii ay kaga degayeena ma laha……Sannad ka hor baanu heshiis galnay, kaasoo sheegayay haddii doorasho dhici waydo waxa la yeelayo, inay heshiiskaa dafiraana maaha,” ayuu raaciyay. Wasiirka Maaliyaddu waxa uu ka galgashay in heshiiskaa oo 8 qodob ka koobnaa ay fulin waayeen dhinacooda qodobaddii khuseeyay, sida qodob sheegayay in la sameeyo guddi joogto ah oo ka wada shaqeeya hawlaha doorashada iyo ilaalinta hantida qaranka in aanay cid gaar ahi adeegsan. Wuxuuna ku doodday in heshiiskaa qodobka ugu muhiimsani ahaa qodobka sheegayay haddii doorasho dhici waydo waxa looga gudbayo. “Ta damaanada waxa loo baahanyahay in Kulmiye, UCID, UDUB iyo dawladduba inta aanu horfadhiisano Guddiga doorashooyinka in aanu nidhaahno damaanad na siiya waqtiga aad ku qabanaysaan doorashada, haddii aad xilligaa ku qaban waydaana xalka noo sheega,” ayuu yidhi oo wax laga waydiiyay damanaad-qaad la xidhiidha dib u dhac mar kale ku iman kara doorashada Madaxtooyada.
Waxa kale, oo uu ku dooday in Xukuumad ahaan dhaqaalihii ay ku bixiyeen doorashada Xisaabiyaha dawladu u hayo, Islamarkaana ay filayaan in tii deeq-bixiyayaashu ay haystaan tii ay dhinocooda ku bixiyeen. Waxaana uu u soo jeediyay Kulmiye inay saxeexaan dhinacooda mudada cusub ee uu qabtay Komishanku.
Wasiir Cawil waxa la weydiiyay arragtida uu ka qabo sida ay ku doodaan Mucaaradku iyo Lexjaclada ay had iyo jeer ku doodaan inay dalka ka qabaan maadaama ay dagaal badan u soo mareen. “Baribaa dhageysanayay marxuukii Cigaal uu yidhi, Dalkan waxaan ka xoreynaynaa kuwii soo xoreeyay…waan yaabi jiray hadalkaa culeyskiisa… waxa weeye, wey dhacdaa Taariikhda aduunka hadaad dib u raacdo, rag u soo halgamay oo waxay u soo hal-gameen burburiyay aduunka waa ka dhacdaa inaga uun maaha” Sidaas ayuu yidhi Wasiirku, waxaana uu ku dooday in horumar hadii xukuumad ahaan ay ku tilaabsadaan ay ka naxaan. Waxaana uu yidhi, “Kaanbeykoodaa I dhibay, UCID kaabeynkeedu wuxuu ahaa mid hufan… laakiin Kulmiye, wixii guul ah ee dawladu keentaba waxaan ogsoonahay inay ka naxaan oo ay u qaataan dawladaa ku helaysa cod.”
Wasiirka maaliyada oo la weydiiyay sababta uu xisaab xidhadii dawlada u geyn waayeen Golaha Wakiilada, waxaa uu ku dooday in hanti dhawrka dawladu uu hayo oo ay tahay inay Wakiilladu kala xidhiidhaan, islamarkaana ay cid kasta u fasaxayaan dakhliga iyo kharashka Miisaaniyada. “Xisbaayaha guud ayaa gaadhsiiya hanti dhawrka, anaga marka ay halkaa gaadho nama khuseeyo xisaab xidhku, ..Hantidhawrkuna wuu u gudbiyay Golaha Wakiillada” ayuu ku dooday.
Waxaa la weydiiyay Wasiirka maaliyada sida ay wax uga jiraan Guryaha uu ka dhistay magaalada Nayroobi iyo sidoo kale daaraha Madaxweyne Rayaale ka bineystay dalalka dibada gaar ahaan Masar iyo imaaraadka Carabta. Waxaana uu ku dooday in aanu shilin ka lunsan dalka, Islamarkaana ay arrintaasi been tahay. “Waxa jira wax wax haddaad nin weyn tahay laga xishoodo, qof been lagama sheego hadaad hadlayso. Waxaan xasuustaa Marxuum Cigaal, Ninkaa masuulka ah ee habeenka dhaweyd hadlayay, waxa uu odhan jiray Lacag buu banaanka dhigtey, Beeruu leeyahay, guryo ayuu leeyahay, Baxrayn ayay lacagi u taalaa. Markuu dhintay, I rumayso Boqol kun oo shilin kamuu tegin. Diyaaradii lagu qaaday, daynteedii anaa bixiyay markii Wasiirka Maaliyada la ii magacaabay, waan naxay, Cusbitaalkii la dhigay anaa bixiyay dayntiisii, anoo wasiiru-maaliye ah. waa ninkii ninkaa masuulka ahi uu lahaa lacag-buu haystaa.” Sidaas ayuu yidhi, waxaana uu ku dooday in waqti uu ka ahaa Safiirka Dawlada Soomaaliya ee Nayroobi sidan oo kale loogu yidhi waxaad dhisatay Guryo, balse aanay jirin. “Waa la iska jecelyahay, hebelbaa daaro dhistay. Xaasha Madaxweynuhuna sidoo kale, dalkan waa u daacad wuu u dhaartay.”
Wasiirka Maaliyada waxa kale oo uu sheegay in aanay jirin xidhiidh gaar ah oo ka dhexeeya isaga iyo Madaxweyne Rayaale oo ka duwan wasiirada kale.
Wasiirka Maaliyadu waxa uu sheegay in haddii Xisbiga UDUB hadii doorashada laga helo uu dib ugu noqon doono shaqo uu jecelyahay oo ah dhinaca qoraalka. “Hadaan doorashadan weyno, waxaan ku noqonayaa shaqadii aan ugu jeclaa oo ah inaan wax qoro” ayuu yidhi.

Xigasho: Wargeyska Ogaal

Kulan laga yeeshay dhaqaalaha Doorashada oo

Hargeysa (XOL/Ogaal Newspaper) – Guddiga dhaqaalaha ee Golaha Wakiillada ayaa ka dalbadey Wasaarada maaliyada iyo Komishanka doorashooyinka inay dib ugu noqdaan miisaaniyada loogu tala-galay doorashada Madaxtooyada, Islamarkaana maanta ahaan dib ugu soo celiyaan giddiga dhaqaalaha miisaaniyad ay isku raacsan-yihiin.
Guddiga dhaqaalaha Golaha Wakiillada oo ku hawlan naaqishaada iyo dib u eegista odoroska miisaaniyada dawlada ee 2009 oo dhawaan Wasaarada maaliyadu u soo gudbisay, ayaa Isniintii todobaadkan kullan ay la yeesheen Gudiga doorashada ku ogaadey in aan Komishanku wax-ba kala socon kharashka wasaaradda maaliyadu u qorshaysay doorashada madaxtooyada ee ku xusan miisaaniyada 2009. Sidaa daraadeed, kullan sadex geesood ah oo ay shalay gudiga dhaqaaluhu isugu keeneen Wasaarada maaliyada iyo Komishanka doorashada.
Xildhibaan Cali Maxamed Xassan (Cali Mareexaan) oo ka mid ah guddiga dhaqaalaha Golaha Wakiillada oo wargeyska Ogaal xog-waran gaar ah ka siiyay arrintan ayaa waxa uu yidhi. “Kullankii hore ee aanu la yeelanay, Komishanka doorashooyinka waxaa nooga soo baxday in aan Wasaaradda maaliyada iyo Gudiga doorashadu wax wadda tashi ah ka yeelan naaqishaada miisaaniyada ku baxaysa Doorashada Madaxtooyada. Sidaa daraadeed, waanu isugu yeedhnay kullan sadex geesood ah saaka (Shalay) oo ay ku kulmeen Wasaarada maaliyada, Komishanka iyo Gudiga dhaqaalahu si ay meesha uga soo baxdo miisaaniyad la isku raacsan-yahay oo doorashada lagu qaban karraa. Ujeedaduna waxay ahayd in la is waafajiyo bajadka doorashada ee ay soo gudbisay Wasaarada Maaliyadu iyo ka ay sitaan Komishanka doorashooyinku oo farqi ayaa jiray. Laakiin, waxaanu u sheegnay inay iyagu ilaa beri (Maanta) gelinka hore, isa soo arkaan. Dabadeed-na Miisaaniyad la isku waafaq-san yahay ay keenaan.”
Xildhibaan Cali waxaa uu tilmaamay in Komishanka doorashooyinku xaq u leeyahay, inay soo qiimeeyaan oo sameyaan Bajadka ku baxaya doorashada maadaama ay gacanta ku hayaan. waxa kale, oo uu muujiyay in Komishan ahaan odoroska ay sitaan uu ka badan-yahay ka wasaarada maaliyadu ku soo dartey Miisaaniyada sanadka, sidaa daraadeed ay ugu dalbadeen inay dib isugu noqdaan.
Kullankan sadex geesoodka ah markii uu dhamaaday saaka, waxa sidoo kale saxaafada xog waran kooban ka siiyay Wasiirka Maaliyada Xusseen Cali Ducaale (Cawil.) “Waxa la nooga baahan-yahay inaynu ku darno kharashka doorashooyinku ku qabsoomayaan 25%, taasoo u dhiganta 8 - Milyan oo Shilinka Somaliland ah, anaga xukuumad ahaana waa naga diyaar, miisaaniyadana way noogu jirtaa, wixii dheeraad noqdana waxaanu balanqaadaynaa in aanu ku darayno.” Sidaa waxa hadalkiisa ku bilaabay Wasiirka Maaliyada Md. Xuseen Cali Ducaale (Cawil).
Wasiirku waxa uu sheegay in Doorashooyinku ay yihiin waxa keliya ee ay Somaliland ku faanto, isla-markaana ay xukuumada uu ka tirsan yahay wadanka ka hirgelisay 3 doorasho oo ka horeeyay ta fooda inagu soo haysa. “Doorashooyinkuna waxay ka mid yihiin waxyaabaha aynu ku faano oo saddex doorasho oo ay xukuumadani fulisay ayaa dalka ka soo qabsoomay taariikhdana way noo galaysaa. Muhiimada koowaad ee na hortaalaana waa doorashada, anigu in berito la qabto doorashada ayaan aad u jeclaa, dawlado badan oo aanu la kulanayna waxay noo sheegeen ta kaliya ee maanta mustaqbalkeena iyo ictiraafkeenu ku xidhan yahay inay tahay doorashada inagu soo fool leh. Waxayna yidhaahdeen taa markaad ka baxdaan ictiraafka cid aad u daba joogsanaysaan ma jirto.”
Wasiirka Maaliyadu waxa uu ku baanay in xukuumadu ay qayb libaax ka qaadatay, kana soo baxday waajibkii la saaray hawshii diiwaangelinta, isaga oo tilmaamay in diiwaangelintii dalka ka soo qabsoontay ay deeqbixiyayaashu markii hore xukuumada ku wargeliyeen inay bixiso kharashka 2 milyan iyo badh. Hase yeeshee ay markii dambe yidhahdeen malyuun iyo badh bixiya iyaga oo diyaar la ah oo ay xukuumad ahaan bixiyeen Malyuun iyo badh dollar, taasoo ay uga dambaysay kharashkii ku baxay goboladii uu kordhiyay Madaxweyne Rayaale ee Sanaag Bari iyo Sool oo aan iyagu ku jirin qorshihii diiwaangelinta ee Komishanka.
Wasiirka Maaliyada oo ka jawaabayay su’aal laga waydiiyay mawqifka ay wakhtigan iska taageen xisbiga Kulmiye arrinta dib-u-dhaca doorashada Madaxtooyada ee Komishanku dhawaan shaaciyay oo anay ilaa xiligan ogolaanin inay saxeexaan, komishankana ay isku diidan yihiin ayaa waxa uu yidhi: “Siilaanyo iyo Muuse waa saaxiibaday, waa niman dalka magac iyo sharaf ku leh oo rag waawayn ah, xashaee kama filayo inay ku kacaan wax dalka iyo dadka khalkhal-gelinaya oo wax u dhimaya oo ay intoodii wanaagsanayd iyo sharaftoodii daamur-madaw ku marinayaan ee wuxuun baan leeyahay sidaa axsaabta iyo komishanku yeeleen idinkuna yeela.”

Xukuumadda oo lagu dhaliilay wax-ka-qabasho la’aanta muran-dhuleed muddo soo taxnaa

Hargeysa (XOL)- Laba qof ayaa ku dhintay, ugu yaraan sideed kalena way ku dhaawacmeen dagaal shalay ka dhacay deegaan u dhexeeya degmooyinka Gabiley iyo Baki.
Dagaalkan oo dhexmaray laba maleeshiyo beelood oo wada degan deegaankaasi, waxa uu sida la sheegay bilaabmay abaaro 10:30 barqonimo ee shalay. Labadan dhinac ee dagaalku dhexmaray oo in muddo ahba muran u dhexeeyay, waxa khilaafkoodaa shalay gacan ka hadalka keenay salka ku hayaa muran dhul-beereed u badan oo u dhexeeya degmada Gabiley iyo Baki. Inkastoo sida la sheegay deegaamadaa muranku ka oogan yahay qaybo ka mid ah hore
Xukuumaddu ciidan ugu dirtay, haddana dagaalkan shalay ayaa la sheegay inuu ka dhacay meel ka durugsan goobta ciidanku fadhiyaan, halkaasoo sida wararku sheegeen u dhow meel lagu magacaabo Buqdhada. Qaar ka mid ah Salaadiinta labada dhinac ee dirirtu dhexmartay oo xalay Wargeyska Ogaal khadka telefoonka kula xidhiidhay, ka sokow eeda dhinacba midka kale ugu jeediyay masuuliyada weerarka, waxay Xukuumadda ku dhaliileen inay ka gaabisay soo afjarida
khilaafkan oo in muddo ahba soo taxnaa. “Xukuumadda waxaanu isku ogayn in la sameeyo guddi khilaafkaa (muranka dhulka) dhamaysa oo qolo walba xaqeeda si Caddaalad ah u kala siisa, arrintaana si degdeg ah loo galo. Markaa shan oday baa nalagaga saxeexay damaanadaa, xaga kalena shan oday baa laga saxeexay. Sidaa darteed, sidii aanu u filaynay in maanta (shalay) la diro guddigii Guurtida iyo Xukuumadda ee dhexdhexaadka ahayd, ayuun baa abaaro 10:30-kii weerar lagu soo qaaday 20 inan oo beerahoodii iska jooga meesha la yidhaahdo Gacanka-madow. Markaa laba qof baa ku dhintay, lix kalena way dhaawacmeen.” Sidaa waxa yidhi Suldaan Ismaaciil Sul. Cabdiraxmaan oo ka mid ah Madaxdhaqameedka degmada Gabiley.Suldaanka oo la waydiiyay inay goobtaa dagaalku ka dhacay ciidankii Xukuumaddu u dirtay joogeen iyo inkale, waxa uu ku jawaabay, “Ciidanku way joogaan, laakiin deegaanka ay dadkani wada degen yihiin ee ay sidaa isu dhinac galaan ayaa aag dheer oo badan ah.” Suldaan Ismaaciil waxa uu Xukuumadda ku eedeeyay inay ka gaabisay wax-ka-qabashada murankan. “Arrintan waa la baajin kari lahaa, waxaana lagu baajin kari lahaa laba dhinac oo cabanaya haddii ay dadku noqdaan cidii kala saari lahayd ee arrintooda geli lahayn waa hadba Xukuumadda markaa talada haysa. Markaa Anigu waxaan Xukuumadda ku dhaliilayaa inay ka gaabisay inay arrintaa degdeg wax uga qabato,” ayuu yidhi.
Wuxuuna intaa ku daray in labada qof ee ku dhintay magacyadoodu kala yihiin; Sayid Maxamed Xusseen Cige iyo Maxamed Xassan Xaaji Raage, kuwaasoo xalay lagu aasay degmada Gabiley. Waxa kale oo uu tilmaamay inay jiraan lix kale oo dhinacooda kaga dhaawacmay dagaalkaas, wuxuuna tilmaamay in aanay haatan xaaladda deegaankaa ka taagani wanaagsanayn, isla markaana ay sugayaan talaabada Xukuumaddu qaado. Waxa uu Xukuumadda ugu baaqay inay si degdeg ah wax uga qabato dhacdadaas, isla markaana waxa uu shacbiga u soo jeediyay in la ilaaliyo Nabadgelyada oo aan dadka reernimo lagu waxyeelayn. Sidoo kale, waxa uu ka sokow Xukuumadda, goleyaasha qaranka gaar ahaan Golaha Guurtidu ku dhaliilay in aanay qaadanin doorkii ay ku lahaayeen arrintaas, kana gaabiyeen soo dhexgelida murankan.
Dhinaca kale, Suldaan Cabdiraxmaan Xassan oo ka mid ah Madaxdhaqameedka degmada Baki oo aanu isna wax ka waydiinay arrintan, ayaa sheegay in arrintani in muddo ahba soo taxnayd. “Saaka (shalay subax) iyagoo ciidanku quraacanaya ayay soo weerareen iyagu. Dagaalku markuu muddo socday ayay haddana mar kale soo rogaal-celiyeen……Xaaladdu imika waa caadi, waana lays horfadhiyaa oo ma ogi cid kala dhex gashay.” Sidaa ayuu yidhi. Wuxuuna intaa ku daray, in Xukuumadda Somaliland ka gaabisay furdaaminta murankan oo muddo soo jiitamayay. Wuxuuna sheegay in dhinacooda laba qof kaga dhaawacmeen dagaalkaas shalay. Hase yeeshee, labada Suldaanba waxay muujiyeen in dagaalku yimaado marka laga fursan waayo, isla markaana aanay ku faraxsanayn dhacdadaas, taasoo ay sheegeen in loo baahnaa in xilli hore wax laga qabto.Marka laga tago aragtiyaha Madaxdhaqameedkaa labada dhinac, waxa la sheegay in arrintani sababtay xasaasiyad laga dareemayay magaalada Gabilay, ka dib markii la geeyay labada Marxuum ee ku geeriyooday dagaalkaas.Xukuumaddan oo aanay isku daynay in aanu arrintan wax ka waydiino ayaanay noo suurtogelin, mana jirto wax war ah oo ay dhacdadaas ka soosaartay.Dhinaca kale, xisbiga Mucaaradka ah ee UCID ayaa Xukuumadda iyo goleyaasha Xeer-dejinta ku dhaliilay inay ka gaabiyeen wax ka qabashada muran-dhuleedkan oo uu sheegay inuu muddo soo jiitamayay. Afhayeenka xisbiga, ahna Kusimaha Guddoomiyaha Xassan Xusseen (Codyare) oo xalay khadka telefoonka kula soo xidhiidhay Wargeyska Ogaal, waxa uu labada dhinac ee dagaalku dhexmaray ugu baaqay inay xaaladda dejiyaan. “Xisbiga UCID waxa uu aad uga xun yahay ugana tiiraanyaysanyay dagaalkaa khasaaraha keenay ee dhexmaray labada beelood ee xasabada ah. Waxaanu ku dhaliilayaa Xukuumadda iyo Goleyaasha kale ee qaranka oo ka gaabiyay wax ka qabashada murankan oo muddo soo taxnaa.” Sidaa ayuu yidhi Afhayeenku. Wuxuuna ugu baaqay Xukuumadda, goleyaasha Baarlamaanka iyo Madaxdhaqameedka reer Somaliland inay gurmad ka galaan sidii loo dejin lahaa xaaladdan colaadeed.Muranka u dhexeeya beelaha halkaasi wada dega ayaa wuxuu sii xoogaystay xiligii hawlaha diwaangelintu ay ka bilawdeen gobolka Awdal iyo Awdal. Isla markaana deegaankaasi ayaanay wax diwaangelin ahi ka dhicin murankan awgii.

Xigasho: Wargeyska Ogaal

Wasiirka Arrimaha Dibadda ee Ingiriiska oo la tashi gaar ah la yeeshay Xoghayaha Arrimaha Dibadda ee KULMIYE iyo Daahir Rayaale oo deg deg loogu yeedh

Hargeysa (XOL) - Xoghayaha Arrimaha Dibadda ee Xisbiga KULMIYE, Dr. Maxamed Cabdilaahi Cumar ayaa looga yeedhay Wasaaradda Arrimaha Dibadda ee dalka Britain, waxaanu la kulmay Wasiirka Arrimaha Dibadda dawladda Ingiirika u qaabilsan Afrika, Lord Mallach-Brown, si loola yeesho la tashi ku saabsan arrimo khuseeya siyaasadda Somaliland ee wakhtigan xaadirka ah iyo mawqifka xisbiga KULMIYE. Madaxwayne Daahir Rayaale na waxaa si deg deg ah loogu yeedhay inuu London yimaado si uu uga jawaabo dareenka KULMIYE iyo dib udhaca doorashada.
La tashiga KULMIYE iyo yeedhitaanka Daahir Rayaale waxay ka danbaysay warbixin uu xoghayaha arrimha dibadda ee KULMIYE dhawaan uu u gudbiyay dawladda Ingiriiska iyo barlamaankaba oo ka turjumaysay dareenka siyaasadeed ee shacabka Somaliland iyo aragtida xisbiga KULMIYE ee ku wajahan sida uu madaxwayne Daahir Rayaale u maamulayo hawlaha diyaargarowga doorashooyinka madaxwaynaha iyo faragalinta sharciga khilaafsan ee uu ku hayo golayaasha qaranka.
Ujeedada kulankan maantuna waxay ahayd in dawaladda Ingiriisku si qoto dheer ugu kuur gasho dareenka haatan ka taagan Somaliland ee la xidhiidha doorashada madaxwaynaha iyo mawqifka xisbiga KULMIYE oo ah xisbiga mucaaradka ugu wayn.
Arrimaha ay laba geesood kulankan ku lafa gureen waxaa ugu waynaa doorashada madaxwaynaha oo xukuumaddu ay ka shaqaynayso sidii mar kale dib loogu dhigi lahaa. Dr. Maxamed Cabdillahi wuxuu shirkan uu la galay dawladda Ingiriiska ka caddeeyay in haddii doorashadu wakhtigeeda dhici waydo ay masuuliyada dib u dhacaasi leedahay xukuumadda Daahir Rayaale, ee aan eedda dusha laga saari karin Komishinka Doorsshada Qaranka ama hayadaha shisheeye ee Somaliland la shaqeeya. Wuxuu xoghayuhu u sheegay Lord Mallach-Brown in arrinta dib u dhaca doorashadu ay ka turjumayso ujeedo siyaasadeed oo xukuumaddu leedahay, ee aan lagu sifayn karin cilad farsamo.

Dr Maxamed wuxuu sharaxaad ka bixiyay mawqifka xisbigiisu ka qaadanayo arrintan. Wuxuuna sheegay in dawladu ku fashilantay xil-gudashadeedii qabashada doorashada ee ku beegnayd April 2008 kii, markii loo dheereeyay muddo sanad ahna ay haddana muuqato inay ku fashilantay mar labaad in doorashadu wakhtigeedi dhacdo, sidaa awgeed loo baahan yahay in, iyadoo la raacayo distoorka dalka, ay golayaasha qaranku soo dhisaan maamul ka madax banaan xukuuamada oo dalka si ku meel gaadh ah u maamula kaasi oo xilkiisu ugu wayni yahay inuu dalka doorasho ka hirgaliyo.
Xoghayuhu wuxuu u gudbiyay dawladda Britain qorsha xisbigiisi ee ku aadan doorashooyinka iyo arrimaha siyaasiga ah ee ka socda dalka iyo gobolkaba, wuxuuna ugu yeedhay xukuumadda Somaliland in aanay u isticmaalin hantida iyo ciidanka qaranka in lagu cabudhiyo xorriyadda iyo rabitaanka shacabka Soomaliland, haddii ay tasi dhacdana ay waxyeeli karto nabadgalyada dalka.
Wasiirka Arrimaha Dibadda Ingiriiska ee qaabilsan arrimaha Afrika wuxuu shirka ka sheegay in barnaamijka dimuqraadiyada iyo xukunka ku dhisan doorashooyinku ay yihiin guulaha ugu waawayn ee adduunku umadda Somaliland ku ixtiraamo, looguna soo joogsada. Waxaana loo baahan yahay buu yidhi in aan hormarkaasi la dhaawicin.
Doorashoyinka oo la qaban waayaa wakhtigooda ama awooda xukunka dawliga ha la dheeraystaa waxay burburin kartaa horumarka Somaliland gaadhay, ayuu yidhi Lord Mallach-Brown. Waana arrimaha aanu sida wayn ugala hadli doona madaxwaynaha Daahir Rayaale marka uu noo yimaado todobaadka. Lord Mallach- Brown, wuxuu balan qaaday inuu sii wadi doona wadatashiga KULMIYE iyo dawladda Ingiriiska.
Dr. Maxamed Cabdillahi iyo Lord Mallach-Brown waxay kaloo kawada hadleen arrimo la xidhiidha kobcinta xidhiidhka Somaliland la leedahaya Ingiriiska iyo wadamada Afrika, iyo arrimo la xidhiidha dadalka Somaliland ugu jirto sidii ay aqoonsi siyaasadeed u heli lahayd. Wuxuuna Xoghayuhu ka waramay dadaalka xisbigiisa uu ugu jiro aqoonsiga Somaliland.
Kulanka waxaa labada masuul ku weheliyay saraakiil sare oo ka tirsan wasraasradda arrimaha dibadda ee Igiriiska. Kulanka ka dibna, wuxuu xoghayaha arrimaha dibadda ee KULMIYE, Dr. Maxamed Cabdillahi Cumar, uu kulan gaar ah la yeeshay diblomaasiyiin ka tirsan qaybta Afrika ee wasarradda arrimaha dibadda ee Ingirriska oo ku saabsanayd Soomaliland, waxana halkaa lagu waydiiyay su’aalo la xidhiidha hinisayaasha xisbiga KULMIYE ee ku wajahan Somaliland iyo wadamada jaarka la ah.
Kulankani wuxuu ku soo beegbay xilli ay xukuumadda Somaliland doorbidayso in ay doorashada madaxwaynaha dib u dhigto, xisbiga KULMIYE na uu doonayo inaan dib loo dhigin.
Madaxwyne Daahir Rayaale marka uu yimaado London todobaadkan (jimcaha) waxay xukuumadda Ingiriiska oo u matalayo David Miliban iyo Lord Mallach-Brown ay lagali doonaan kulan adag oo lagu waydiin doono su’aalo la xidhiidha doorashada raagtay iyo dareenada ku hareeraysan.
Sanadkii hore, waxaa Xoghayaha Arrimaha Dibadda ee KULMIYE kulan la tashi ah ugu yeedhay mudanyaal ka tirsan Aqalka Odayaasha ee Baarlamaanka Ingirrika oo uu ka codsaday in Daahir Rayaale loo yeedho.

Xigasho: Somaliland.org