Showing posts with label Somaliland. Show all posts
Showing posts with label Somaliland. Show all posts

Thursday, 9 April 2009

Khasaaraha Dagaal ka dhacay degaanka Ceel-bardaale iyo aragtiyaha labada dhinac ee diriray

Salaadiin iyo Cuqaal ka gurmatay Hargeysa oo isku shubtay Boorama
Wasaarada Arrimaha guduhu maxay ka tidhi shaqaaqadan?

Hargeysa (XOL) - Laba qof ayaa ku geeriyooday, afar kalena way ku dhaawacmeen dagaal shalay subixii ka dhacay deegaanka Geed-Duqsi oo ka tirsan deegaanka Ceel-bardaale oo u dhexeeya Gabiley iyo degmada Dila.
Dagaalkan oo dhexmaray laba maleeshiyo-beeleed oo hore shaqaaqo u dhexmartay, waxa uu sida la sheegay ka dhacay dhowr aag oo isku dhow, iyadoo labada dhinac midba midka kale ku eedeeyay masuuliyada dagaalkaas. Suldaan Ismaaciil Suldaan Cabdiraxmaan oo ah Suldaanka Guud ee Gobolka Gabiley, ayaa xalay Wargeyska Ogaal u sheegay in labada dhinac ay haatan kala dhex fadhiyaan ciidamo Xukuumaddu halkaa u dirtay. Islamarkaana waxa uu tilmaamay in dagaalkan sababta dib u soo cusboonaysiiyay ay tahay nin doraad lagu dilay deegaankaas, falkaas oo uu sheegay in aanay raali ka ahayn. “Halkii ay ahayd in la samro sidii aanu annaguba markii hore u samirnay markii labada nin nalaga dilay, laakiin may samrine weerar aargoosi ah ayay saaka (shalay subax) nagu soo qaadeen…Markaa, laba nin baa dhinacan Gabiley kaga dhintay, kuwaasoo la kala odhan jiray; Cabdillaahi Cali iyo Cali Yaasiin.” Sidaa ayuu yidhi, wuxuuna intaa ku daray, in markii shaqaaqadaasi dhacday ay isla shalayba halkaas gaadheen ciidamo dawladdu u dirtay, Wasiiru-dawlaha Arrimaha Gudaha, Salaadiin reer Hargeysa ah oo gurmad waanwaan ah u socda iyo Guddigii hore Golaha Guurtidu ugu saaray xal-u-helida murankan oo muddo dheer soo jiitamayay. “Waxaanu Illaahay ka baryaynaa inuu arrintan inaga qaboojiyo belaayo dabo la qabto ma laha’e, Daaman la qabto ayay leedahaye….Ciidamo ayaa kala dhex fadhiya labada dhinac,” ayuu raaciyay. Suldaanku waxa uu sheegay in sidoo kale ay dagaalkaas dhinacooda labada dhimashada ah ka sokow, hal qof ku dhaawacmay. Waxa uu waxgaradka reer Somaliland ugu baaqay in loo gurmado xal-u-helida shaqaaqada ka dhex oogan labada beelood ee walaalaha ah, isla markaana loo dhamayn lahaa muran dhul-beereed u badan oo khilaafkoodu salka ku hayo, kaasoo muddo dheer soo taagnaa.
Dhinaca kale, Suldaanka Beesha deegaanka Dilla Suldaan Cabdiraxmaan Xassan Cige oo isna xalay Wargeyska Ogaal xog-waran kula yeeshay Khadka Telefoonka, waxa uu sheegay in saddex qof dhinaca beesha Dila ay kaga dhaawacmeen dagaalkaa shalay. Wuxuuna dhinaca deegaanka Gabiley ku eedeeyay inay masuul ka ahaayeen dagaalkaas, isla markaana ay weerareen, iyadoo uu sida uu sheegay ay jirtay waan-waan laga dhexwaday iyo min 25 oday oo labada dhinacba laga dhaariyay. “Waatii ay arrin hore dhacday, Guurtida ayaana dhexgashay. Dabadeedna, labada dhinacba 25 iyo 25 oday baa laga dhaariyay, waxaana laga saxeexay in muddada lagu gudo jiro ee arrintaa la dhamaynayo labada ciidan la kala qaado, cidii inta hawshaasi socoto rabshad keentana la ganaaxo. Laakiin, sidii arrintaa loo waday ee shalayna (doraad) loogu balansanaa in Guurtidu Dilla u soo wareegto oo arrinta ku gasho ayuun bay meel aan meeshii arrintii hore ka dhacdayba ahayn ay nin miskiin ah,… oo Beertiisa iska qodanaya intay u galeen ku dhex dileen.” Sidaa ayuu yidhi Suldaan Cabdiraxmaan, wuxuuna intaa ku daray, in Guddigii Guurtida ka tirsanaa ee arrintaa hore ugu jiray ay ka codsadeen inay ka war sugaan, hase yeeshee dhinaca kale ay subaxnimadii hore ee shalay saddex aag ka soo weerareen.. Suldaanka oo la waydiiyay magacyada dadkaa dhinaca deegaanka Dilla shalay ka dhawacmay, waxa uu magacyadooda ku soo koobay; Abshir, Maxamed iyo Mahad Daheeye. Wuxuuna muujiyay inay aaminsan yihiin in arrintu waanwaan ka gudubtay. “Waxa wanaagsan in Nabadda sida aad u jeceshay loo jeclaado,” ayuu raaciyay.
Marka Salaadiinta labadan dhinac laga gudbo, shalay koox madax-dhaqmeed ah oo ka gurmatay dhinaca magaalada Hargeysa ayaa gaadhay magaalada Boorama, Islamarkaana Suldaan Cabdiraxmaan Jaamac oo ka mid ah salaadiinta Awdal ee la kulantay Salaadiintan gurmadka ah ayaa sheegay in ay ku heshiiyeen madax-dhaqmeed ahaan inay kala dhex-galaan labadan Beelood oo muran dhinaca dhulka ah oo soo noq-noqday mudo ka dhexeeyey “Salaadniinta dhinaca Hargeysa ka timi, waxay u socdeen sidii looga hawl-geli lahaa arrintan.. waxaanay kala ahaayeen, Suldaan Xandule, Suldaan Xusseen, Boqor Daqare, Suldaan Barre, Suldaan Yuusuf Xiiray iyo hal Caaqil. Waxaanu isla-garaney madax-dhaqmeed ahaan in aanu kala dhex-gallo labadan Beelood ee Gabiley iyo Dilla., markaa odayaashii caawa (Xalay) ayay ku noqdeen Hargeysa oo ay ka soo anbabaxayaan, anaguna dhinacan ayaanu ka baxaynaa waxaananu u kala dhex-dagaynaa sida ugu dhaqsaha badan.”
Dhinaca kale, Maxamed Maxamuud Diiriye oo Guddoomiye u ah Guddi Golaha Guurtidu u saaray muranka deegaankaas, ayaa Xukuumadda ugu baaqay in ciidamo ku filan loo diro halkaas, isla markaana la kala dhexgalo labada dhinac ee dirirtu dhexmartay. Xildhibaan Maxamed Maxamuud waxa uu labada dhinac ugu baaqay inay colaada joojiyeen, isla markaana Nabadgelyada iyo wadajirkooda ilaaliyaan.
Wasiiru-dawlaha arrimaha Gudaha Xassan Axmed Ducaale (Xassan Macalin) oo arrintan warbaahinta dawlada uga waramay ayaa sheegay in ay aad uga xun-yihiin dhibaatada ka dhacday halkaasi, islamarkaana waxa uu ku dooday inay sida ugu haboon uga hawl-geli doonaan sugida amaanka. Wasiirku faah-faahin dheeraad ah kama uu bixin shaqaaqooyinka deegaankan lagu muran-sanyahay, waxaana uu tacsi u diray ehlada dadka waxyeeladu ka soo gaadhay dagaalkan.



Xigasho: Wargeyska Ogaal

Tuesday, 10 March 2009

Guddi Hoosaadka Dhaqaalaha Ee Golaha Wakiilada Oo Maanta Golaha Hor Keenay Naaqishaadii Odoroska Miisaaniyadda

Hargeysa (XOL) - Mudanayaasha Golaha Wakiilada ayaa fadhigoodii maanta warbixin ka dhageystay guddi hoosaadka dhaqaalaha. Guddidaas oo muddo todobaad ka badan dabagal iyo naaqishaad ku sameynayey Odoroskii miisaaniyadda sanadka 2009-ka ee ay dhawaan xukuumadu u soo gudbisay.
Fadhigaas oo guddoominayey ku simaha guddoomiyaha ahna, guddoomiye ku xigeenka koowaad ee golaha Md. C/casiis maxamed Samaale, waxa goluhu warbixin dheer ka dhageystay guddida dhaqaalaha oo iftiimiyey gol-daloolooyin ay sheegeen in ay miisaaniyadda ku jirto, taas oo la xidhiidha isu dheelitir la’aan dhinaca kharashka ah.
Guddi hoosaadku waxay Hanti dhawraha guud ee qaranka ku eedeeyeen in uu ku milmay Wasaaradda Maaliyadda, isla markaana aanu golaha hor keenin xisaab xidhadii miisaaniyadda ee sanadihii 2006, 2007 iyo 2007.
Waxa kale oo warbixinta lagu sheegay in lacagaha dawladdu ka hesho shirkadda TOTAL aan lagu darin miisaaniyadda dalka.
Warbixintaa oo uu fadhiga ka hor akhriyey Md. Cali Xasan Maxamed ”Cali Mareexaan”, waxay u dhignayd sidan:
Gudoomiye iyo mudanayaal, intii uu shaqaynayey golahan lasoo doortay waxaa hore golaha u soo martay sadex miisaaaniyadood oo kala ah
2006‐ 2007‐2008. Goluhu isagoo gudanaya wajibaadkiisa dastuuriga ee qodobka 55
‐aad ee dastuurka qaranka Dhamaan sadexdaa miisaaniyadood wuxuu ka soo saaray Go’aamo iyo talooyin uu raaciyey. Miisaniyadii 2006 wuxu goluhu u kordhiyey mushahar 30% dhammaan shaqaalaha dawlada iyo ciidamada waxan uu raaciyey talooyin.
MiIsaaniyadii 2007 goluhu wuxuu waxka bedel ku sameeyey miisaaniyada mushaharka madaxweynaha isagoo ka jaray qadar lacag ah kuna kabay cusbitaalada iyo jaamacadaha dalka, isaga oo goluhu miisaaaniyadii 2008 ‐dii go’aamiyey wasaarada maaliyadana lifaaq ka qoray lacagta bedelka giinbaarka gobolada bari iyo 2% gii horumarinta gobolada bari. hadaba waxaa xusid iyo xusuus mudan in dhammaan go’aamadaas waxba aanay xukuumadu ka fulin haba yaraatee.
Iyadoo ay sidaasi jirto ayaa waxaa golaha la horkeenay 01/03/2009 odoraska miisaaniyada 2009, waxaana gudiga dhaqaalaha loo soo gudbiyey 02/03/2009, si gudiddu warbixin faahfaahsan uga diyaariso, ka dibna u gudbiso golaha wakiilada.
Hadaba gudiga dhaqaaluhu si ay u hesho macluumaad dhab ah oo ku saabsan miisaaniyadda iyo dhakhliga dalka wuxay kulamo isdaba joog ah la yeeshay wasaarada iyo hay’adaha ay khusayso oo kala ah :‐
1 ‐ Wasaaradda Maaliyadda.
2 ‐ Komishinka Doorashooyinka Qaranka.
3 ‐ Maamulka Dekeda Berbera.
Komishinka Doorashooyinka Qaranka iyadoo aynu wada ogsoonnahay muhiimada ay doorashooyinku qaranka ugu fadhiyaan isla markaana aynu ku jirno sanad doorasho ayaa gudida dhaqaaluhu si ay u hubiyaan in miisaniyada xukuumadu u qoondaysay doorashooyinka in ay tahay mid ku filan ayaa, waxay gudidu xafiiskooda ku booqdeen komishinka doorashooyinka 02/03/2009.
kulankaa komishinka iyo guddida dhaqaalaha waxaa ka caddaatay in miisaaniyda ay wasaaaradda maaliyaddu u qoondaysay doorashooyinku aanu komishinka waxba lagala socodsiin isla markaana aanay ku filnayn in lagu qabto doorasho, komishinkuna aaney ku qanacsanayn. Hadaba si loo helo miisaaniyad ku filan doorashada waxaa gudidu isugu yeedhay wasaaradda maaliyadda iyo komishinka doorashooyinka waxaana kulankaasi ku qabsoomay qolka shirarka ee golaha wakiialda 04/03/2009 iyadoo gudiduna goobjoog ahayd.
waxaa komishinku soo gudbiyeen miisaaniyaddii ay u arkayeen in ay ku qaban karaaan doorashada taas oo ka badnayd tii wasaaradu u qoondaysay oo dhammayd 8,598,461,800.
kulan fool ka fool ah oo ay labada dhinac iskula gorfeeyeen waxay isla garteen in miisaaniyadda doorashooyinka laga dhigo 11,339,461,800 iyada oo aanay noqonayn lifaaq balse lacagta dheeraadka laga soo wareejinayo madax ‐xigeenada (1.5.34 Deeqaha kala duwan ee Wasaarada Maaliyadda iyo Madax xigaha 1.5.19 ee Gurmadka Hawlaha Lamafilanka ah ee wasaarada mataxtooyada), taas oo ah 25% looga baahnaa xukuumada oo weliba ay tahay in ay ka horayso ta deeqbixiyayaasha (in advance) sidaas ayaa wasaaradda maaliyaddu noogu soo gudbisay qoraal rasmiya oo ay ku cadahay miisayaniyadda rasmiga ah toos oo aanu u qaybinayno golaha.
Kulanka Wasaaradda Maaliyadda Iyo Gudida waxaa gudidu la yeelalatay kulan qaatay sadex saacadood 03/03/2009 wasaaradda maaliyada, kulankaas oo gudida dhaqaalahu si qoto dheer uga waraysteen wasaarada arimaha miisaaniyadda. waxyaabihii kulankaa lagaga wada hadlay waxaa ka mid ahaa:
1. waxaa keenay hoos u dhaca ku yimi miisaaniyada 2009 marka loo eego 2008
2. sarifka lacaga adag oo is khilaafsan dakhli badanina uu umadda kaga maqan yahay.
3. xisaab xidhadii miisaaniyadaha oo aan golaha la horkeenin si sharciga waafaqsan.
4. iibinta hantida maguurtada ah ee dawlada oo aan miisaniyada ku jirin
5. halka ay martay 2% loo qoondeeyey gobolada Sool iyo Sanaag‐bari
6. bedelka lacagtii giinbaarta gobolada bari oo ugu yaraan labadii miisaaniyadood ee hore ku jirtay laakiiin aan la fulin.
7. Shirkada kootada shidaalka ee Total iyo madmadawga ku jira shaqadooda, qodobadaas iyo arimo kale oo muhiim ah ayaa kulankaas lagu lafa guray. hadii aynu amuurahaas mid mid u soo qaadano:
a) Sarifka Lacagta Adag:
Waxaa jira dakhli dalka ku soo gala lacag adag, kasoo ‐xarooda xoolaha nool, madaarada, shidaalada iyo meelo kaleba. Dakhligaas oo ugu yaraan lagu qiyaasay ilaa 11 milyan oo dollar, waxaa miisaaniyada qaranka ay ugu jirtaa qiimaha 3500 sl sh. waxaa sarifkaa ku baaqsada in ku dhaw kala badh oo ah dakhligii lacagta adag, wasaaradda maaliyadu waxay ku doodaysaa in lacagtaa adag ay ku kabaan raashinka ciidamada, wax baaqsadaana aanay jirin, laakiin waxaa lagama maarmaan ah in goluhu arrintaa ku sameeyo baadhitaan qoto dheer si uu xaqiiqada u ogaado.
b) Xisaab Xidhadii Miisaaniyadda:
Sida laga wada war qabo mudadii lixda sanadood ahayd ee u dambeysey ma jiro wax xisaab ‐xidh ah oo golaha la horkeenay, marka laga reebo 2005 oo xisaab ‐xidh aan sax ahayn golaha loo keenay kaas oo uu goluhu ku celiyey cod aqlabiyad ah kuna amray in ay ku soo saxaan laba bilood gudahood, wax la soo saxayna aany jirin, ilaa hadana aan Hanti ‐dhawraha wax jawaab ah laga hayn.
Iyadoo aan xisaab ‐xidhadii hore ay ku maqanyihiin xisab‐xidhkii 2005 ee Goluhu ku celiyeyna aanu kasoo jawabin ayuu wuxu hanta dhawruhu Golaha keenay xisaab‐xidh qoraal ka kooban 30 page oo uu ku tilmaamay xiaab ‐xidhkii 2006.
Wasaarada maaliyadu waxay eeda baaqashada xisaabxidhada isaga riixday Hanti ‐dhawraha Guud ee Qaranka. hadaba sida uu dhigayo dastuurka qaranka
Q.55 f.6‐7 oo leh sidan “waa waajib u soo bandhigida xisaabxidhka sanad maaliyadeedkii dhamaaday muddo aan ka badnayn lix
bilood oo ka bilaabmaysa taariikhda dhamaadka sanad maaliyadeedkii hore, iyada oo golaha wakiildu ka doodayo, go’aana ka gaadhayo. usoo bandhigida xisaab xidhka miisaaniyadda waxaa u xil saran hanti dhawraha guud” sida ku cad qodobka dastuurka ee kor ku xusan hanti
‐dhawraha guud ee qaranka ayey waajib dastuuriya ku ahayd in uu golaha horkeeno xisaab xidhadaa. Waxa kaloo hantidhawruhu waligii Golaha aanu horkeeenin xisaab‐xidhada hay’adaha madaxa banana ee Qaranka sida (Dekeda, Hamaha shidaalka iyo Total, Madbacada ‐Qaranka, Wakaaladaha kale). Maamulka Dekadu waxay sidoo kale sheegen in sannad kasta ay u gudbiyaan xisaab xidhkooda Hanti ‐dhawraha guud oo aan iyaga waxba ku baaqan. hadaba waxaa cad in hanti dhawruhu uu gabay xilkii uu qaranka u hayey kana soo bixi waayey xilkiisii, isagoo ku milmay wasaaradda maaliyadda, halkii ay ka ahayd in uu hubin iyo daba gal ku sameeyo.
c) Iibinta Hantida Maguurtada Dawlada:
xukuumadu kumay soo darin miisaaniyadda wax dakhliya oo ah iibinta hantida ma guurtadda ee qaranka, sida ku cad boga soo koobida dakhliga madax ‐xigaha (3.1.0). arintaas markii aanu waydiinay
Wasaarada Maaliyada sababta ay misaaniyada ugu soo dari waayeen, waxay sheegeen in aanay jirinba hanti ma guurto ah oo ay iibiyeenba. hadaba waxaa golaha ku waajib ah in ay soo baadhaan soona xajiijiyaan arintaas .
2% Loo Qoondeeyey Sool Iyo Sanaag‐Bari: waxaa golaha wakiiladu ansixiyey sanadkii hore 2% loo qoondeeyey horumarinta sool iyo sanaag bari. ansixintaa waxaa goluhu ku qayday muddo sanad ah oo ahayd 2008 ‐dii ka dibna goluhu dib u qiimeeyo.
Dhamaan dhakhligaa ka soo xarooday 2% laguma soo darin miisaaniyadda, isla markaana xukuumadu golaha kamay soo dalban in loo sharciyeeyo isticmaalka lacagtaas, sida uu dhigayo qodobka dastuurka 55 f 3 “ golaha wakiilada ayaa ogolaanaya kharash kasta oo aan miisaaniyadda ku jirin” wasaarda maaliyadu waxay noo sheegeen in ay lacagtaasi kujirto account gaar ah.
e) Bedelka Lacagtii Giinbaarta G/ Bari: sida laga warqabo waxaa goluhu ka hawlgalay, islamarkii lasoo doortayba, sidii gobolada bariga dalka looga bedeli lahaa lacagta loo yaqaan giinbaarta oo dhibaato dhaqaale oo aad u foolxun ku haysa umadaas.
Waxaa lagu guulaystay in lagu soo daro miisaaniyadii 2007 lacag ka badan 5 bilyan sl sh. lacagtaas oo wasaarada maaliyadu ku sheegtay in ay tahay lacagtii lagu soo daabacayey, isla sanadkii xigay 2008 waxaa golaha la horkeenay miisaaniyadii sanadkaa taas oo lifaaq ay wasaarada maaliyadu ku balanqaadayso in laga bedeli doono lacagta giinbaaarka goboladaa bisha lixaad 2008. hadaba iyadoo 2008 ‐dii la soo daabacay lacag cusub oo iminka suuqyada wareegaysa ayaaney jirin haba yaraatee wax laga bedelay goboladaas.
waxaa iyana xusid mudan in dhamaan lacagaha uu bangigu soo daabacday aan laga ansixin golaha wakiilada sida uu dhigayo qodobka dastuurka 54 farqaiisa 3 oo ka hadlaya awoodaha golaha dhinaca maaliyada wuxuu leeyay sidan “in la daabaco lacag, lana soo saaro shahaadooyin rahmadeed, iyo kuwo kale oo leh qiimo dammaanadeed” arintani waxa ay u baahantay in goluhu go’aan sharciya ka gaaadho.
f) Shirkada Shidaalka Ee Total:
Heshiiska shirkadaa xukuumadu la gashay waxaa laalay baarlamankii kan ka horreeyey laakiin weli waxay dalka kaga sii shaqaysaa sifo aan shariga waafaqsanayn, sidaas oo ay tahay ayaa hadana waxay tahay meelaha dalka ugu musuqmaasuqa madan. warbixintii gudida dhaqaalaha ee 2006 ‐dii waxay gudidu ku soo bandhigtay in lacagta shiidaalka dulsaarka ku ah ee ay qabato shirkada TOTAL oo ah $6.7 foosto kasta ay aad uga badan tahay kharashkii ku baxay dayactirka haamaha shidaalka. mudadaas oo ay iminka ka soo wareegtay adex sanadood weli sidii ayaa ummadda looga qaadaa, mana jirto cid la og marka laga reebo dhawrka masuul ee dalka ugu sareeya, dakhliga qarankana meelna lagagama soo daro.
Kulankii Dekeda Iyo Gudida
waxaa gudida dhaqaluhu 05/03/2009 la yeesheen kulan shaqo maamulka dekeda Berbera, iyadoo kulankaa si qoto dheer loogaga hadlay hawlaha dekeda iyo dakhli soo saarka. Miisaaniyada dekeda ee sanadkan 2009 waxay tii sanadkii hore ka badan tahay 20% taas ay
keentay odoroska badeecaha iyo maraakiibta oo in tii hore ka badan, sida ay noo sheegeen maamulka dekedu, halka ay wasaarada maaliyadu soo bandhigtay hoos u dhac maaliyeed sida ka muuqata miisaaniyadaa 2009. hadaba iyadoo ay 80% soo maraan badeecadaha la cashuuraa dekeda berbera ayaa is qardhaafka kor u kaca miisaaniyada dekeda iyo hoos u dhaca miisaaniyada qarabku waxay muujinaysaa tuhun, taas oo u baahan xog dheeraad ah.
kulankii gudida iyo maamulka dekeda waxaa nooga soo baxay laba arimood oo u baahan in si dhakhso ah wax looga qabto.
Waxa iyana hoos u dhac kuyimi xoolaha dekada ka dhoofa o sannadihii 2006 iyo 2007 ay hoos uga dhaceen 60%. Xoolahas waxay u wareegeen dekedaha jabuuti iyo boosaaso taasoo ay ugu wacantahay kootada ay xukuumadu ugu xidhay dhoofka xoolaha sharkada Al ‐JABIRI.
Kootadan dhoofka xooluhu wuxu saameyn ku yeeshay dhaqdhaqaaqi ganacsi ee magaalada berbera iyo guud ahaan dalka oo dhan, waxan uu xayiray ganacsato badn oo xoolo ka dhoofsan lahaa dekeda berbera.
Waxay ganacsatadaasi u qaybsameen kuow gebi ahanba joojiyey dhofintii xoolaha iyo kuwo u kala yacay dekadaha jaarka.
Hadaba sida udhigayo qodobka dastuurka ee 11 ‐aad kaaso adkeynaya in ganacsigu xor
ahado muwaadinkuna ka mudan yahay cid kasta, waa in xukuumadu xayiraada ka qaado ganacsatada xoolaha madama xooluhu yihiin laf ‐dhabarta dahqaale ee dalka.
1. ciid ku soo badanaysa dekeda halka maraakiibtu ku xidhato oo hadii aan deg ‐deg wax looga qaban ka dhigaysa dekeda meel aan maraakiibtu ku xidhan Karin.
2. intii ka danbaysay qaraxyadii Hargaysa waxaa maamulka dekedu qaaday talaabooyin lagu adkaynayo amaanka dekeda oo ay ka mid yihiin in dadka ganacsatada ay ka soo lugeeyaan ama baabuur lagaga soo daadgureeyo meel dekeda aad uga fog. taasi waxay dhibaato ku keentay ganacsadii dekeda wax kala soo degaysay oo markii horeba ka cabanayey adeeqa oo hooseeeya iyo xafiisyada cashuuraha oo tiro badan. Arrintaasi waxay niyad jab ku keeni kartaa ganacsatada, waxaana ay wax u dhimi kartaa tartanka ay dekedu kula jirto dekedaha kale.
Gebogebo
ka dib falanqayn dheer oo gudidu ay ku sameeyeen miisaaniyadda waxaa gudida u soo baxday in miisaanayadan 2009 aanay sidii kuwii horeba aanay isu dheeli tirnayn kharshiyaadka loo qoondeeyey wasaaradaha sida ay u kala muhuumsan yihiin, hadii ay tahay arimaha bulshada, sida caafimaadka iyo waxbarashada iyo hadii tahay wax soo saarka iyo horumarinta. horumarinta waxaa loo qoondeeyey 1.64% halka wasaarada madaxtooyada iyo mushaharka madaxtooyada loo qoondeeyey 7.8%, oo shaqaalaheedu yahay 73 qof.
Waxaa kale oo jira maadaama oo aynu ku jirno sanad doorasho miisaaniyadana ay ugu jirto doorashada 11,339,461,800/= waxaa golaha loga baahanyahay in uu si mug leh u eego muhiimada ay qaranka u leedahay qabsoomida doorashooyinka oo ku xidhan kharashka dawladu bixinayso oo dhan 25%.
Soo Jeedinta Gudida Dhaqaalaha
1. Maadaama oo goluhu ku qayday qabashada 2% Sool iyo Sanaag bari sanadkiina uu dhammaaday, in xukuumadu joojiso qabashada 2% iyadoo la dhawrayo sharciga.
2. In 2% wixii baxay iyo wixii hadhayba ay wasaaradu ku soo bandhigto kulanka ay golaha la yeelan doonto.
3. In hanti‐dhawraha guud loogu yeedho golaha hortiisa, si loogala xisaabtamo sababta uu ula maqan yahay xissab xidhadii qaranka.
4. In goluhu isku raaco in la joojiyo lacagta dulsaarka ah ee laga qaado shidhaalka ee ay qabato shirkada TOTAL inta la isla meel dhigayo muhmalka iyo mad ‐madawga ku jira lacagtaas.
Ugu danbaytii Mudanayaal, waxay talada miisaaniyada iyo waxa laga yeelayo u taal Golahan Wakiilada, balse waxa cad in dhamaan dustuurka iyo xeerarkii kale ee miisaaniydda ay xukuumadu jebisay, sidaa daraadeed talda u taal Golahan way ka balaadhantahay waxa laga yeelayo Miisaniyada.
Wabilaahi Tawfiiq.
ALLA MAHAD LEH.
Guddida Dhaqaalaha, Maaliyada iyo Ganacsiga.
1. Maxamamuud X. Maxamed Cumar-xaashi Gudoomiye
2. Maxamed Nuur Caraale Ku-simaha Gudoomiyaha
3. Cali Xasan Maxamed Jaamac Xubin
4. Saleeban Cawad Cali Xubin
5. Naasir Xaaji Cali shire Xubin
6. Maxamed jaamac Cali Xubin
7. Maxamed Cismaan Bulqaas Xubin
8. Saleeban Yuusuf cali koore Xubin
9. Cali Obsiiye Diiriye Xubin
10. Axmed Saleeban Nuur xoghaynta gaarka ah ee Gudida

Xarshinonline - Shabakadda Wararka Xaqiiqda ah


Xigasho: Ramaasnews

Xildhibaan Indho-buur oo dalka laga mastaafuriyey

Hargeysa (XOL) - Xukuumadda Somaliland ayaa ku eedaysay Mudane Maxamed Maxamud Faarax (Indhabuur),in isagoo ah muwaadin reerSomaliland ah, misna ahaan jiray badhasaab ku xigeenka gobalka Sool,Ayuu Masuulkani isagoon wax xil wareejinah samayn Xilkii uu, uhayey Somaliland, in ku Biiray Baarlamaanka dawladda Sheekh Shariif, markaas oo uu fasax ka qaatay dawladda Somaliland ee u xilka ka hayey Gudoomiye ku Xegeenimada G/Sool
Mr. Maxamed Maxamud Faarax (Indhabuur) ayaa,26-kii Bishii Febarwari ee la soo dhaafay wuxuu ka soo duulay Dalka Jabuuti isagooka mid ahaa 40ka mid ah Baarlamanka Dawlada Sheikh Shiriif ee dhawaan lagu soo dhisay Magaalada Jabuuti,Mr. Maxamed Maxamud Faarax (Indhabuur) ayaa loo diday in uu ka soo dego Garoonka Diyaaradaha ee Magaalada Boosaaso, Garoonkas Diyaaradaha oo uu ka Arimiyo Mamulka (SSDF), ayaa Ogalaaday 39ka mid ah Baarlamanka Sheikh Shiriif in uu ka soo Dego Garoonka Diyaaradaha magaalada Boosaaso Balse (indhabuur) uu diiday in uu ka soo dego Garoonka Diyaaradaha ee Magaalada Boosaaso ee mamulka SSDF, Mr.Maxamed Maxamud Faarax (Indhabuur), wuxuu dib ula soo labtay Daallo Airlane oo iyadu xiligaas Duulisteedu ku ekayd Magaalada Hargeysa, waxay ciidamada ammaanka Somaliland (Indhabuur) uu sheegeen in uusan dhaafi karin Airportka magaalada Hargeysa maadama uu hadeer ka tirsanyahay Dawlada Sheikh Shirif ee Somalia oo aysan jiriin wax Ogeysiis ah ama Fiise ah iyo isagoo ah Muwaadin uu dhashay Somaliland ahna jireyna Gudoomiye ku Xegeenka G/Sool oo usan si sharci ah ku wareejin Xilkaas, Sida darteed waxay ciidamada ammaanka Somaliland waxay sadex cisho ku hayeen indhabuur Hotel ku yaala Airportka Hargeysa Sadexda Cisho oo Baadhitan ku Socday Mr.Maxamed Maxamud Faarax (Indhabuur), baadhitanka ka dib waxay Ciidamada amaanka Somaliland Ogaadeen Mr.Maxamed Maxamud Faarax (Indhabuur), in safarkiisu usan ahayn Hargeysa ee Arintan ay ka danbeyeen Mamulka (SSDF) ee ka Arimiya Sadexda Gobol Bari/Nugaal/Mudug iyago doonayey in aay fidmo ka dhex abuuran Shacabka Somaliland Mr.Maxamed Maxamud Faarax (Indhabuur), iyadoon la horgayn wax maxkamad ah iyo Xabsi weyntona ayaa xukuumadda Somaliland Diyaarad uu saartay Magaalada Mudisho isbuuci la soo dhaafay, Maaha marki ugu horeyse ee Muwaadin Reer Somaliland ah, oo aaminsan Somaliweyn laga dhoofiyo Airportka Hargeysa ilaa Xiligii laga soo Bilaabo Madaxweynihii ugu horeyey Somaliland Mudane C/raxman Tuur Alle ha u naxariiste, oo Xiligii ina Cigaal laga dhoofiyey Airportka Hargeysa loona Diray Muqdisho,sido kale Jaamac Maxamed Qalib iyo Garaado iyo Suldano badan oo Xadhig ku mutaystay Somaliweynimo, Gabi ahaan Shacabka Reer Somaliland ayaa ku Qanacsan arintan iyada ah!!!Ugu danbaynti Mudane.Maxamed Maxamud Faarax (Indhabuur) wuxuu ka mid ahaa Shaqsiyaadkii sida Geesinimada leh uga Jafay Magaalada Laascaanood Mamulka SSDF ee huwan magaca Mamul gobaledka Puntland

Shabakadda Wararka Xaqiiqda ah


Xigasho: Afnugaal

Saturday, 7 March 2009

Wasiir Cawil muxuu ka yidhi Guryaha isaga iyo Rayaale ka dhisteen dibada?

Hargeysa (XOL/Ogaal Newspaper)- Wasiirka Maaliyadda Somaliland Xusseen Cali Ducaale (Cawil), ayaa sheegay in ay Xukuumadda ahaan diyaar u yihiin qabsoomida doorashada Madaxtooyada, isla markaana haddii damaanad looga baahanyahay waqtiga doorashada la waydiiyo Komishanka doorashooyinka oo uu tilmaamay inay xaq u leeyihiin muddaynteeda.
Wasiirka oo shalay u waramay Telefishanka Horn Cable, waxa uu ku doodday inay jiraan waxyaabo badan oo ay Xukuumad ahaan ku faani karaan inay wax ka qabteen, kuwaasoo uu sida uu tilmaamay ay ka mid yihiin dhismaha Ciidamada, gaadhista Xuduudda dalka, doorashooyinka iyo qodobo kale. “Waxaan u arkaa in Kulmiye khaldan yahay. Doorashada cida ka masuulka ah waqtiga la qabanayaa waa Komishanka....Adduunka oo dhan iyo jaarkeena aynu eegno, doorasho markay dib u dhacdo dawladda markaa joogta uun baa umadda gaadhsiisa doorasho. Dawlad cirka laga keenayaa ma jirto….Marka aad siyaasi tahay, waxa loo baahan yahay inaad Gartaada akhrisato, Kulmiyena Gartooda ha akhristeen.” Sidaa ayuu yidhi Wasiirku.
Cawil Cali Ducaale waxa uu ku baanay inuu yahay nin Qoraa ah, isla markaana uu mararka qaarkood ku fekero in taariikhdii 1960-kii dib u soo noqotay oo ay dabada ka riixayso fikirka xisbiga Kulmiye. “Waxaan mararka qaarkood is idhaahdaa nimankan mutacalimiinta ah ee Kulmiye intaa may garan waayine, waayo qofka caadiga ah ee suuqa marayaa garanaya in aan dawladdi ka bixin meel oo aan cid kale Cirka laga keenin, dawladd dhisana mid kale lagama dul dhiso. Marka taas rag dalkan u soo halgamay oo taariikh ku lihi ka leexdaan, Ingiriisku wuxuu ku maahmaahaa taariikhdu iyadaa isa soo celisa. Mararka qaarkood waxaan is idhaahdaa 50-kii sannadood baa la gaadhay, waayo 50-kii sannoba mar bay soo noqotaa. 1960-kii bay dawladdi inaga luntay, maantana kontonkii sano ayaa buuxsamay,” ayuu yidhi. Wasiirku waxa uu tilmaamay in xisbiga Kulmiye la mid yahay xisbigii SNL ee sannadkii 19960-kii Xamar geeyay dawladnimadii Somaliland ee xilligaa xoriyadda ka qaadatay Ingiriiska. “Siyaasiyiinta Kulmiye mawjad taariikheed bay dusha ka saaran yihiin, mawjaduna Maraakiib dhan bay Badda ku dartaa. Markaa mawjad culus oo intaas le’eg oo Dimoqraadiyada tuurta ayay dhakada ka saaran yihiin, aqoontii ay kaga degayeena ma laha……Sannad ka hor baanu heshiis galnay, kaasoo sheegayay haddii doorasho dhici waydo waxa la yeelayo, inay heshiiskaa dafiraana maaha,” ayuu raaciyay. Wasiirka Maaliyaddu waxa uu ka galgashay in heshiiskaa oo 8 qodob ka koobnaa ay fulin waayeen dhinacooda qodobaddii khuseeyay, sida qodob sheegayay in la sameeyo guddi joogto ah oo ka wada shaqeeya hawlaha doorashada iyo ilaalinta hantida qaranka in aanay cid gaar ahi adeegsan. Wuxuuna ku doodday in heshiiskaa qodobka ugu muhiimsani ahaa qodobka sheegayay haddii doorasho dhici waydo waxa looga gudbayo. “Ta damaanada waxa loo baahanyahay in Kulmiye, UCID, UDUB iyo dawladduba inta aanu horfadhiisano Guddiga doorashooyinka in aanu nidhaahno damaanad na siiya waqtiga aad ku qabanaysaan doorashada, haddii aad xilligaa ku qaban waydaana xalka noo sheega,” ayuu yidhi oo wax laga waydiiyay damanaad-qaad la xidhiidha dib u dhac mar kale ku iman kara doorashada Madaxtooyada.
Waxa kale, oo uu ku dooday in Xukuumad ahaan dhaqaalihii ay ku bixiyeen doorashada Xisaabiyaha dawladu u hayo, Islamarkaana ay filayaan in tii deeq-bixiyayaashu ay haystaan tii ay dhinocooda ku bixiyeen. Waxaana uu u soo jeediyay Kulmiye inay saxeexaan dhinacooda mudada cusub ee uu qabtay Komishanku.
Wasiir Cawil waxa la weydiiyay arragtida uu ka qabo sida ay ku doodaan Mucaaradku iyo Lexjaclada ay had iyo jeer ku doodaan inay dalka ka qabaan maadaama ay dagaal badan u soo mareen. “Baribaa dhageysanayay marxuukii Cigaal uu yidhi, Dalkan waxaan ka xoreynaynaa kuwii soo xoreeyay…waan yaabi jiray hadalkaa culeyskiisa… waxa weeye, wey dhacdaa Taariikhda aduunka hadaad dib u raacdo, rag u soo halgamay oo waxay u soo hal-gameen burburiyay aduunka waa ka dhacdaa inaga uun maaha” Sidaas ayuu yidhi Wasiirku, waxaana uu ku dooday in horumar hadii xukuumad ahaan ay ku tilaabsadaan ay ka naxaan. Waxaana uu yidhi, “Kaanbeykoodaa I dhibay, UCID kaabeynkeedu wuxuu ahaa mid hufan… laakiin Kulmiye, wixii guul ah ee dawladu keentaba waxaan ogsoonahay inay ka naxaan oo ay u qaataan dawladaa ku helaysa cod.”
Wasiirka maaliyada oo la weydiiyay sababta uu xisaab xidhadii dawlada u geyn waayeen Golaha Wakiilada, waxaa uu ku dooday in hanti dhawrka dawladu uu hayo oo ay tahay inay Wakiilladu kala xidhiidhaan, islamarkaana ay cid kasta u fasaxayaan dakhliga iyo kharashka Miisaaniyada. “Xisbaayaha guud ayaa gaadhsiiya hanti dhawrka, anaga marka ay halkaa gaadho nama khuseeyo xisaab xidhku, ..Hantidhawrkuna wuu u gudbiyay Golaha Wakiillada” ayuu ku dooday.
Waxaa la weydiiyay Wasiirka maaliyada sida ay wax uga jiraan Guryaha uu ka dhistay magaalada Nayroobi iyo sidoo kale daaraha Madaxweyne Rayaale ka bineystay dalalka dibada gaar ahaan Masar iyo imaaraadka Carabta. Waxaana uu ku dooday in aanu shilin ka lunsan dalka, Islamarkaana ay arrintaasi been tahay. “Waxa jira wax wax haddaad nin weyn tahay laga xishoodo, qof been lagama sheego hadaad hadlayso. Waxaan xasuustaa Marxuum Cigaal, Ninkaa masuulka ah ee habeenka dhaweyd hadlayay, waxa uu odhan jiray Lacag buu banaanka dhigtey, Beeruu leeyahay, guryo ayuu leeyahay, Baxrayn ayay lacagi u taalaa. Markuu dhintay, I rumayso Boqol kun oo shilin kamuu tegin. Diyaaradii lagu qaaday, daynteedii anaa bixiyay markii Wasiirka Maaliyada la ii magacaabay, waan naxay, Cusbitaalkii la dhigay anaa bixiyay dayntiisii, anoo wasiiru-maaliye ah. waa ninkii ninkaa masuulka ahi uu lahaa lacag-buu haystaa.” Sidaas ayuu yidhi, waxaana uu ku dooday in waqti uu ka ahaa Safiirka Dawlada Soomaaliya ee Nayroobi sidan oo kale loogu yidhi waxaad dhisatay Guryo, balse aanay jirin. “Waa la iska jecelyahay, hebelbaa daaro dhistay. Xaasha Madaxweynuhuna sidoo kale, dalkan waa u daacad wuu u dhaartay.”
Wasiirka Maaliyada waxa kale oo uu sheegay in aanay jirin xidhiidh gaar ah oo ka dhexeeya isaga iyo Madaxweyne Rayaale oo ka duwan wasiirada kale.
Wasiirka Maaliyadu waxa uu sheegay in haddii Xisbiga UDUB hadii doorashada laga helo uu dib ugu noqon doono shaqo uu jecelyahay oo ah dhinaca qoraalka. “Hadaan doorashadan weyno, waxaan ku noqonayaa shaqadii aan ugu jeclaa oo ah inaan wax qoro” ayuu yidhi.






Xigasho: Wargeyska Ogaal

Thursday, 26 February 2009

Wasiirka Arrimaha Dibadda ee Ingiriiska oo la tashi gaar ah la yeeshay Xoghayaha Arrimaha Dibadda ee KULMIYE iyo Daahir Rayaale oo deg deg loogu yeedh

Hargeysa (XOL) - Xoghayaha Arrimaha Dibadda ee Xisbiga KULMIYE, Dr. Maxamed Cabdilaahi Cumar ayaa looga yeedhay Wasaaradda Arrimaha Dibadda ee dalka Britain, waxaanu la kulmay Wasiirka Arrimaha Dibadda dawladda Ingiirika u qaabilsan Afrika, Lord Mallach-Brown, si loola yeesho la tashi ku saabsan arrimo khuseeya siyaasadda Somaliland ee wakhtigan xaadirka ah iyo mawqifka xisbiga KULMIYE. Madaxwayne Daahir Rayaale na waxaa si deg deg ah loogu yeedhay inuu London yimaado si uu uga jawaabo dareenka KULMIYE iyo dib udhaca doorashada.
La tashiga KULMIYE iyo yeedhitaanka Daahir Rayaale waxay ka danbaysay warbixin uu xoghayaha arrimha dibadda ee KULMIYE dhawaan uu u gudbiyay dawladda Ingiriiska iyo barlamaankaba oo ka turjumaysay dareenka siyaasadeed ee shacabka Somaliland iyo aragtida xisbiga KULMIYE ee ku wajahan sida uu madaxwayne Daahir Rayaale u maamulayo hawlaha diyaargarowga doorashooyinka madaxwaynaha iyo faragalinta sharciga khilaafsan ee uu ku hayo golayaasha qaranka.
Ujeedada kulankan maantuna waxay ahayd in dawaladda Ingiriisku si qoto dheer ugu kuur gasho dareenka haatan ka taagan Somaliland ee la xidhiidha doorashada madaxwaynaha iyo mawqifka xisbiga KULMIYE oo ah xisbiga mucaaradka ugu wayn.
Arrimaha ay laba geesood kulankan ku lafa gureen waxaa ugu waynaa doorashada madaxwaynaha oo xukuumaddu ay ka shaqaynayso sidii mar kale dib loogu dhigi lahaa. Dr. Maxamed Cabdillahi wuxuu shirkan uu la galay dawladda Ingiriiska ka caddeeyay in haddii doorashadu wakhtigeeda dhici waydo ay masuuliyada dib u dhacaasi leedahay xukuumadda Daahir Rayaale, ee aan eedda dusha laga saari karin Komishinka Doorsshada Qaranka ama hayadaha shisheeye ee Somaliland la shaqeeya. Wuxuu xoghayuhu u sheegay Lord Mallach-Brown in arrinta dib u dhaca doorashadu ay ka turjumayso ujeedo siyaasadeed oo xukuumaddu leedahay, ee aan lagu sifayn karin cilad farsamo.

Dr Maxamed wuxuu sharaxaad ka bixiyay mawqifka xisbigiisu ka qaadanayo arrintan. Wuxuuna sheegay in dawladu ku fashilantay xil-gudashadeedii qabashada doorashada ee ku beegnayd April 2008 kii, markii loo dheereeyay muddo sanad ahna ay haddana muuqato inay ku fashilantay mar labaad in doorashadu wakhtigeedi dhacdo, sidaa awgeed loo baahan yahay in, iyadoo la raacayo distoorka dalka, ay golayaasha qaranku soo dhisaan maamul ka madax banaan xukuuamada oo dalka si ku meel gaadh ah u maamula kaasi oo xilkiisu ugu wayni yahay inuu dalka doorasho ka hirgaliyo.
Xoghayuhu wuxuu u gudbiyay dawladda Britain qorsha xisbigiisi ee ku aadan doorashooyinka iyo arrimaha siyaasiga ah ee ka socda dalka iyo gobolkaba, wuxuuna ugu yeedhay xukuumadda Somaliland in aanay u isticmaalin hantida iyo ciidanka qaranka in lagu cabudhiyo xorriyadda iyo rabitaanka shacabka Soomaliland, haddii ay tasi dhacdana ay waxyeeli karto nabadgalyada dalka.
Wasiirka Arrimaha Dibadda Ingiriiska ee qaabilsan arrimaha Afrika wuxuu shirka ka sheegay in barnaamijka dimuqraadiyada iyo xukunka ku dhisan doorashooyinku ay yihiin guulaha ugu waawayn ee adduunku umadda Somaliland ku ixtiraamo, looguna soo joogsada. Waxaana loo baahan yahay buu yidhi in aan hormarkaasi la dhaawicin.
Doorashoyinka oo la qaban waayaa wakhtigooda ama awooda xukunka dawliga ha la dheeraystaa waxay burburin kartaa horumarka Somaliland gaadhay, ayuu yidhi Lord Mallach-Brown. Waana arrimaha aanu sida wayn ugala hadli doona madaxwaynaha Daahir Rayaale marka uu noo yimaado todobaadka. Lord Mallach- Brown, wuxuu balan qaaday inuu sii wadi doona wadatashiga KULMIYE iyo dawladda Ingiriiska.
Dr. Maxamed Cabdillahi iyo Lord Mallach-Brown waxay kaloo kawada hadleen arrimo la xidhiidha kobcinta xidhiidhka Somaliland la leedahaya Ingiriiska iyo wadamada Afrika, iyo arrimo la xidhiidha dadalka Somaliland ugu jirto sidii ay aqoonsi siyaasadeed u heli lahayd. Wuxuuna Xoghayuhu ka waramay dadaalka xisbigiisa uu ugu jiro aqoonsiga Somaliland.
Kulanka waxaa labada masuul ku weheliyay saraakiil sare oo ka tirsan wasraasradda arrimaha dibadda ee Igiriiska. Kulanka ka dibna, wuxuu xoghayaha arrimaha dibadda ee KULMIYE, Dr. Maxamed Cabdillahi Cumar, uu kulan gaar ah la yeeshay diblomaasiyiin ka tirsan qaybta Afrika ee wasarradda arrimaha dibadda ee Ingirriska oo ku saabsanayd Soomaliland, waxana halkaa lagu waydiiyay su’aalo la xidhiidha hinisayaasha xisbiga KULMIYE ee ku wajahan Somaliland iyo wadamada jaarka la ah.
Kulankani wuxuu ku soo beegbay xilli ay xukuumadda Somaliland doorbidayso in ay doorashada madaxwaynaha dib u dhigto, xisbiga KULMIYE na uu doonayo inaan dib loo dhigin.
Madaxwyne Daahir Rayaale marka uu yimaado London todobaadkan (jimcaha) waxay xukuumadda Ingiriiska oo u matalayo David Miliban iyo Lord Mallach-Brown ay lagali doonaan kulan adag oo lagu waydiin doono su’aalo la xidhiidha doorashada raagtay iyo dareenada ku hareeraysan.
Sanadkii hore, waxaa Xoghayaha Arrimaha Dibadda ee KULMIYE kulan la tashi ah ugu yeedhay mudanyaal ka tirsan Aqalka Odayaasha ee Baarlamaanka Ingirrika oo uu ka codsaday in Daahir Rayaale loo yeedho.
Xigasho: Somaliland.org

Cabdillaahi Darawal oo ku Baaqay in Talada Dalka Lagu Wareejiyo Labada Gole Baarlamaanka

“Nimankan Saaxiibaday sharaftoodu waxa ay ku jirtaa, in ay iscasilaaan, talada
dalkana ku wareeiyaan Golayaasha Baarlamaanka”

Hargeysa (XOL)- Md. Cabdilaahi Xuseen Iimaan (Darawal) oo hormuud u ah mucaaridka xisbiga UDUB dhexdiisa ayaa ku baaqay in hadii doorashdu Madaxtooyadu ku dhiciweydo wakhtiga loo mudeeyey ee 29-ka bisha March 2009,ay Madaxweynaha iyo ku-xigeenkiisu iscasilaan, isla markaana talada dalka ku wareejiyaan labada gole ee Baarlamaanka Somaliland si looga badbaado khilaaf siyaasadeed oo dhasha.
Md. Darawal oo u warramayey shalay Jamhuuriya iyo shabakadda wararka ee Ramaas News, ayaa isagoo daba jooga hadal Komishanka Doorashooyinku ku sheegeen in dib-u-dhac ku yimi waqtigii doorashada madaxtooyada waxa uu yidhi; “Waxaan doonayaa inaan in yar ka idhaahdo arrimahan taagan iminka ee wakhtigii xukuumadda ee la kordhiyayna uu hadda soo gebageboobay, iyadoo aan wax doorasho ah dalka ka dhicin, Komishinkuna caddeeyeen inaanay wakhtigeedii dhacayn. Horta waxaan idiin sheegayaa in aanay la yaab lahayn in la maqlo arrintaas, dadka caadiga ahna waxay u noqotay wax caadi ah. Haseyeeshee, nimankan saaxiibaday ah ee aan meesha kaga imi maanta sharaftooda iyo magacoodu wuxuu ku jiraa haddii ay in uun dhaxal ka tagayaan, dalkuna uu ku badbaadayaa, iyagoo iscasila oo yidhaahda mar haddii aan ku guuldarraysanay inaanu doorashadii qabano, waannu iscasilnay, talada dalkana labada Shirguddoon ee goleyaasha Baarlamaanka u dhiiba, haddii ay taas diidaan waxaan u arkaa uun niman doonaya inay xoog wax ku haystaan.”
Md. Darawal waxa uu Golaha Guurtida ku eedeeyay in markii nabadgelyadii dalku taabbogashay ay shaqadoodii ka dhigteen muddo kordhin iyo dastuur jabin joogta, “Waxyaabaha aan anigu la yaaban nahay Golihii Guurtida oo waddankan ilaa halgankii ilaa intii Somaliland jirtay waddankan hawlo badan oo dhaxalgal ah ka soo qabtay oo qiime ballaadhan ku lahaa dalkan ayaad moodaa markii nabadgelyadii iska sugnaatay oo ay taabbogashay inay u digo rogteen inay kordhin uun shaqadoodii noqotay, oo had iyo goor ay qodobka 83-aad ee dastuurka dalka xarafkiisa shanaad ay cuskadaan oo dastuurkeenna marka la akhriyo ku ah dastuur jabin dadka baddidiisu u arkaan, qodobkaasi wuxuu sheegayaa nabadgelyo-darro iyo aafooyin uun in lagu kordhin karo. Iyagu laakiin mar kasta ay shraciga si caadi ah u jabiyaan iyagoo sabab ka dhiganaya dawlad la’aan ayaanu ka cararaynaa.”
Waxa uu intaa ku daray oo yidhi; “Golaha Guurtidu waxay iloowsan yihiin inay dhiirrigelinayaan in sharciyadii dalka in la jabiyo, taas oo aad mooddo inay gaadhsiisay xukuumadda iminka oo saddex jeer oo hore loo kordhiyay, markii u horreysay ee la saaray meesha Madaxweynahan [Rayaale] ee marxuumkii Maxamed Xaaji Ibraahim Cigaal dhintay, waa la kordhiyay hal sanno ayaa lagu daray.
Doorashadii 2003-dii 82 maalmood ayay kordhiyeen, sannadkii 2007-kiina hal sanno ayey ku dareen, saddexduba waxay ahaayeen qayrul-dastuuri, sababtu waxaa weeye qodobka ay cuskadeen ma qeexayo waxay u cuskadeen, wuxuu qeexayaa nabadgelyo-darro iyo aafo midna ma jirin, balse iyagu waxay yidhaahdaan dal baanu badbaadinaynaa. Madaxweynuhu saxaafadda ayaabu ka yidhaahdaa si aan gabbasho lahayn, markii la yidhi, dastuurka ayaad jabisaa, dastuurka ma jabiyee qodobo aan micno lahayn ayaan iska il-duufaa, waayo wuxuu arkay in maalin walba qodob dastuuri ah la jabinayo oo Guurtidii sharci-dejinta ahayd ee la rabay inay sharciga ilaaliso ayaa jabinaysa. Ta kale waxay illowsan yihiin in xuquuq dad leeyahay ay ku tumanayaan bulshada Somaliland waxay xaq u leedahay shan sanno markay dhamaataba inay cid kale doortaan oo ay la xisaabtamaan, bulshadaas dhanna inay xuquudoodii dhaawaceen ma dareensana, waxaanay darreensanayn axsaabta mucaaridka ah ee dastuuriga ah ee shantaas sannadood u soo halgamaysay in xukuumadda kula tartamaan doorashashada, kuwaasna xuquuqdoodii way ku tumanayasaa.”
Waxa kale oo uu Guurtida ku tilmaamay kuwo aan dhuuxin xeerarka iyo qodobadda dastuurka dalka ee la xidhiidha muddaynta wakhtiga xukuumadda iyo qodobadda la xidhiidha la xisbaabtanka xukuumadda, isagoo arrintaas faahfaahinayeyna waxa uu yidhi; “Golaha Guurtida waxaan leeyahay waxaa la idiin arkaa cid badhna sharcigii akhriyaysa badhna duudsiyaysa, dadka xaq looguma leh nin saddex jeer loo korodhiyay oo xaq u lahaa inuu shan sannadood madaxweyne ahaado in la yidhaahdo mar kalena ha loo kordhiyo ummadda xaq looguma leh, axsaabta xaq looguma leh oo dalka xaq looguma leh. Laba sanno ayuu dalku doorasho u dal-dalnaa, dadkan waxay u baahan yihiin dawlad la doorto oo dhaqaajisa, waxaynu arkaynaa sicir-bararka, meeshad xumada ka jirta dalka.”
Cabdillaahi Xuseen Iimaan oo ka hadlayey dadka dhawaan laga dhacay lacagaha ku jiray mashruucii fashilmay ee Fadhi-ku0dhereg la magac-baxay, wuxuu yidhi; “Waxaynu arkaynaa dadkii oo xataa tuugtii dhacayso oo maanta inta lacagahoodii si been-been ah looga gurto cirka loo dirayo oo aad arkaysaan in Somaliland oo dhammi ku wareersan tahay oo qoysas dhan ku baaba’een, waxaynu arkaynaa dhallinyaradii oo baddaha ku dhamaatay oo wada tahriibtay, dee dadkaasi waxay u baahan yihiin dawlad la doorto oo wax u qabata.
Golaha Guurtidu ma xisbaad tamaan oo qiimayn ma sameeyaan, markay kordhiyaan ma dabo galaan, marka dambe ee ay doonayaan inay wax ku daraan qiimayn ma soo bandhigaan oo cid dambiga ma saaraan, ha ogaadeen markay maalin walba kordhinayaan inay nabadgelyadii xumaynayaan, waxa lagu wada joogaa waa sharciga.
Golaha Guurtidu waa inuu tixgeliyaa dhibaatada maanta dalka ka taagan, balse waa inaanu tixgelin koox yar oo ku fashilantay inay dalka doorasho ka qabato oo ay xilkoodii ka soo baxaan, dadkuna imika wuu darreensan yahay ee ha ogaadeen, waxaana loo arkaa gole u taagan oo u fadhiya inuu wax kordhiyo mooyaane aan wax kaleba qaban,” ayuu hadalkiisa ku soo gunaanaday Cabdillaahi Darawal.


Xigasho: Jamhuriya Online

Thursday, 11 December 2008

Xisbiga Kulmiye iyo Urur-siyaasadeedka Qaran oo sheegay inay isu bahaysteen Hanashada Talada Dalka

Hargeysa (Xarshinonline)- Hoggaanka Xisbiga Mucaaradka ah ee Kulmiye iyo Urur-Siyaasadeedka Qaran ayaa Xukuumadda ku eedeeyay in ay ku guul-darraysatay sugidda Amniga iyo qaddiyadda Ictiraaf-raadinta Somaliland. Waxaanu Xisbiga Kulmiye ku dhaliilay Xisbul-xaakimka UDUB in aanu qabsan Shirweynihiisii, isla markaana aanu iska dhex dooran Musharaxiinta Jagooyinka M/weyne iyo M/weyne-xigeen ee Doorashada M/weynenimo.
Axmed Maxamed Maxamuud (Siilaanyo)
Guddomiyaha Xisbiga Kulmiye Axmed Maxamed Maxamuud (Siilaanyo) ayaa sheegay in ay Xisbi ahaan haddii ay ku guulaystaan talada dalka wax ka bedeli doonaan Qaab-dhismeedka Dawladda, isla markaana ay fasaxi doonaan furashada Ururada Siyaasadeed. “Dastuurkeenu Waxyi maaha oo Kitaab Quraan ah ee Inaga ayaa samaysanay, ujeedo ayaa looga jeeday. Waa dhab Taariikhaha aynu soo marnay iyo sida Bulshadeenu u samaysan tahay waa lagu fikiray in Axsaabta iyaga oo aan jirin lagu soo koobo saddex Xisbi oo tartan loo galay oo saddexda Xisbi ee imika joogaa soo baxeen. Laakiin, wax walba waa koraan, meel haddii la taagnaa horaa looga sii socdaa. Waxay tahay in lays waydiiyo abid ma saddexda Xisbi ayaa waligood jiraya, mise dadka iyo Shacbiga iyo Jiilasha soo socda fursad baa loo siinayaa in ay Ururo furtaan, Dimuqraadiyadda qaab kale u dhigaan, horumarinta qaab kale loo dhigo oo loo farsameeyo” ayuu yidhi Axmed-Siilaanyo oo shalay ka hadlayay Munaasibad shalay loo qabtay Heshiis Iskaashi oo dhex maray Kulmiye iyo Ururka Qaran. Waxaanu sheegay in ay h
Guddoomiyuhu wuxuu Xisbul-xaakimka UDUB ku dhaliilay inaanu qabsan Shirweynihiisii. “Xisbiga laga waayo Dimuqraadiyad gudihiisa ah, mid dalka iyo dadkana ah ma soo wado. Maanta Xisbiyada nala tartamaya ee leh tartan baanu idinla galaynaa, weli Shacabku waa sugayaa oo waanu sugaynaa, ilaa maalintii Xisbiga UDUB la abuuray oo ah Xisbigii ugu horreeyay ee la abuuro, ilaa waqtigaa Shirweynihiisii ma hayno, oo Golihiisii dhexe ma hayno oo iyada oo aanu Waqtiba ka hadhin Doorashadii goor alla goor ay qaban doonaan iyo si ay u soo saari doonaan cidi kama war hayso. Xisbiga Kulmiye wuxuu ku faanayaa in uu yahay Xisbiga hawlihiisa dhammaystay ee maanta qarka u saaran waxyaabihii uu ku hanan lahaa dalkan iyo dadkan.” Ayuu yidhi Guddoomiyaha Kulmiye.
Muuse Biixi Cabdi:
Guddoomiye-xigeenka 1aad ee Xisbiga Kulmiye Muuse Biixi Cabdi ayaa ka hadlay khilaaf ka dhashay Shirkii Golaha dhexe ee Kulmiye Burco, kaas oo keenay in muran dhex maro Hoggaanka Xisbiga iyo xubnaha Golaha dhexe. “Khilaafku sidiisaba inta Bani’aadamku nool yahay wuu la socdaa. Khilaafku waxay ku xidhan tahay hadba sida uu u maareeyo, faa’iidana waa ka soo saari karaa, khasaarena waa ka dhaxli karaa…Hddii Siyaasiyiinta, Aqoonyahanka iyo talo-qabeenka Somaliland ay iska hor iman waayaan oo Ra’yi isweydiin waayaan oo ay meel kaliya isku daba galaan soo Xisbigii Hanti-wadaagga Kacaanka Soomaaliyeed soo noqon maayo. Soo in la helo maaha dad kala duwan iyo Aaraa kala duwan oo talada dalka ka danaysa..Xisbiyada waxa loo furtay inay soo ururiyaan muranka Siyaasadeed oo ay meel isugu keenaan Aragtiyo Kooxo badan oo Bulshada ka mid ah. Haddii Xisbigu taa ururin waayo ka uu yahayba, oo uu noqdo meel Ra’yi qudha ama Qof fikraddii ka socoto, wuxuu noqonayaa mid lagu jabo.” Ayuu yidhi Muuse Biix, waxaanu intaa ku daray oo uu yidhi, “Beryahan dambe Saxaafadda qaarkeed waxay sii buunbuurineeyn Kulmiye khilaafkiisiibaa batay..Waxa jira Xisbiyo aan weli Shir qabsan oo laba Cali aanay ku wada hadal oo aan la hadal haynin, dadka qaar ayaa sidaa ku ammaanaya. Kula yaabi maayo oo ninka sidaa ku raacsani waa fikraddiisa..Ninka Kulmiye ah ee taa fulin waayay ee markuu tiisa waayay ka duday, mabada’’ii KULMIYE kumuu shaqayn, tu gaar ah ayuu ku dhuumanayay. Ninka Xisbigiisa u dul qaadan waaya ee u tudhi waaya ee arki waaya danta fog, waxaanu lahayn yool fog ee wuxuu lahaa gaaban ayuu lahaa.”
Guddoomiye-xigeenka 1aad ee Kulmiye waxa uu Shacabka ku cannaantay in aanay ka fiirsan cidda ay Talada iyo Hoggaanka u dhiibanayaan. “Diimuqraadiyadda aynu hadh iyo habeen isku haysano, waxa bud-dhig u ah in Shacabku muddo cayiman oo uu awoodda gacantiisa ku qabsado uu Madaxda ku bedelo. Dimuqraadiyaddu in uu dalku horumaro oo Madax wanaagsan la helo..go’aankaa dadweynaha ayay gacanta u gelisay. Qolada Beeralaydu waxay yidhaahdaan Ciiddu kuma dafirto oo waxaad ku riddo ayuun bay soo saarataa. Haddii aad Tiin ku beerato ha filin in Canab iyo Rumaan gurato oo ay kuu soo baxaan oo aad cunto. Shacabku maalinta uu gacanta ku hayo Codkiisa haddii uu Tiin beerto yaanu Canab sugin oo berito horumar sugin. Haddaba waxaynu maqalnaa dadka reer Somaliland waa dad wanaagsan, Anigaa idiin marag-furaya in ay dad wanaagsan yihiin..Haddase taladoodu ma fiican tahay haddii ay halkaa ka wanaagsan yihiin? Haa iyo Maya qofku ka uu doonaaba wuu odhan karaa. Laakiin, waxa weeye laba isma qabato Madaxdaa xun iyo Shacabkaa wanaagsan. Waayo, Madax Somaliland xoog ku qabsataa ma jirto, mana jiri doonto oo taa Dhiig baynu ku qornay. Markaa haddii la yidhi Muwaadinta Somaliland-ow oo ninka Nolosha kuu qaabaynaya soo saar, oo waynu u simanahay Cirroole iyo Caruur wixii 16 jir ka wayn, maxaynu u canaananaynaa Madaxdaynu soo saarno. Ma marka hore ayaynaan ka fiirsan, ma wax baynaan garanaynin, ma taladay cid kale inoo haysaa. Su’aasha in Somaliland isweydiiso mudani waa taas.” Ayuu yidhi, waxaanu intaa raaciyay oo uu yidhi, “Muwaadinta Waraaqda Diiwaangelinta qaatay ee codaynayoow, adiga ayay ku saaran tahay Masuuliyaddii berito Qarankani ama ku jabi lahaa ama ku guulaysan lahaa. Waxaynu goob-joog u nahay khaladka dhaca, in Shacabka badankiisu oo dadka ugu mutacalimsan iyo Salaadiintu ugu horrayso ay yidhaahdaan Inaga yaa inoogu jira iyo yaynu dooranaynaa. Weli ismaynu waydiin yaa wax ina taraya, Ninkaa aynu meesha gaynaynaa taariikhdiisu maxay ahayd iyo maxaa lagu yaqaanaa..Ninka aad masiirkaaga iyo Qarankaaga u dhiibayso ee aad doonayso in uu aayahaaga fog ka taliyo, miyaad u meel dayi wayday. Mise, waxa ka wayn Nin da’da uu doono ha ahaadee Af-maal ah oo firfircoon oo aqoontiisu tahay inuu shaqaysto ayaa Somaliland u taliya. Wuxuu odhanayaa, Inagu haddii aynu reer Hebel nahay, Hebel baynu Codka siinaynaa oo Inaga wuu inoo wanaagsan yahay, Odayaashiisana waanu is-naqaanaa oo hadhow iyaga ayaa inaga qaban doona. Somaliland uma baahna M/weyne la doorto oo dan qoys iyo mid reer fuliyee, waxa loo baahan yahay M/weyne danta Qaranka guud ka eega oo waxa Mandaqadda ka jira ka saara. Marka reer dhan oo 10,000 Cod haya uu nin kaliya u gooyo oo uu yidhaahdo halkaas ayaynu Codkeena marinaynaa ee ay Codka wada siiyaan, hadhow ma cannaanan kartid. Waayo, Adigu maad dooran ee Aw-Hebel baa doortay. Aw-Hebel Land-cruiser waa la siin, Kharash-na waa loo dhiibi, Albaabkana horaa looga furi doonaa, Inankiisana meel dhac-dhac leh ayaa loo geyn. Laakiin, 10,000 ee kale Biyana heli maysaan, Shaqana heli maysaan, Inammadiina Jaamacadaha dhammaystayna meesha ayay fadhiyi doonaan.”
Muuse biixi waxa kale oo uu ka hadlay arrimaha Nabadgelyada iyo Weeraradiii 29/10. “Waxaad moodda inuu inala dagaallamayo Cadow fiiro dheer, deggan, wixiisa qorshaynaya, inoo tudhayn oo doonaya inuu Xididdada inoo siibo. Qaran ahaan wali inaynaan siday tahay arrintaa u wajahin ayaan qabaa. Qolada Xukuumadda waa lagu garab-taagan yahay in ay Nabadgelyada ilaaliyaan. Laakiin, Su’aal baa jirta oo adduunka oo dhan haysata taas oo ah, sidee laysku waafajiyaa in Qofka Xorriyaddiisii la ilaaliyo iyo Nabadgelyada ilaainteeda..maalintii Qaraxyadii dhaceen ka dib waxa dhacay saddex tusaale ayaan ka soo qaadnaayaa. Mar haddii dadkii la ilaalinayay aan ahay waa in aan Dawladda ka nabad galaa, haddii ay I disho maxaad ilaalin, muxuuse Cadowgu igu soo gaadhi doonaa. Maalintii u horraysay waxaynu maqalnay Xildhibaan baa la garaacay oo lagaga dhiijiyay. Ma inankaa dembiga leh, ma Askarigaa leh? Muwaadinka ayaa dembigaa leh, waayo cid buu doortay, cid buu I yidhi I hoggaami oo I ilaali, oo ma bartay ha dhibin ee Cadowga ka ilaali. Mise waxay tidhi wixii I soo eega ee aan aniga ahayn Madaxa ku dhufo… waxa xigtay Nin Gabadhiisii oo Umul ah sida, dabadeed inta uu Askari joojiyay ayuu Madaxa ka toogtay..Intaas oo dil buu Ciidankeenii marayaa ee miyuu ina dilayaa, mise wuu ina ilaalinayaa. M/weynaha, Wasiirka iyo Taliyaha Ciidanka midna laguma canaanan. Waxa la odhanayaa Ninku (Askarigu) waa Qoloma, waa Reer Qudhac. La odhan maayo waa Ina Dawladeed, waa Ina Boolis oo Taliyaha ayaa ka masuul ah, Aabbihi waa Ninka Qoriga u soo dhiibay, intaas ayuu Shacabku garan la’ yahay. Muwaadin berito waxa la doonayaa in aad cid doorato, maxaad dhisaysaa?” ayuu yidhi Muuse Biixi, waxaanu intaa ku daray oo uu yidhi, “Arrimaha u baahan in aynu eegno oo haddii layna weeraray maaha in aynu Inagu Nafta iska qabano. Markaynu bil gudaheed saddex dil iska marayno, sanadkii maxay noqonaysaa. Waxaan leeyahay Hindiya sideenan ayaa loo weeraray oo la qarxiyay, Wasiirkii, Wasiir-xigeenkii iyo Taliyihii intiiba way is-casileen, waa Dad damiir leh oo way damqanayaan. Giriig Innamo ayaa Mudaharaaday, mid ka mid ah ayuu Boolisku dilay, toban cisho ayay socota Mushkiladdii..Waxaas oo khalad ah waxa leh Dadweyaha iyo Muwaadinka, waayo waxaynu xalaalaynay haddii ninka Masuuliyad loo dhiibto haddii uu joogo Kastamka inuu Lacagta cuno oo aan ku faaniya oo aan baryaa ayaan u xalaaleeyay. Haddii uu Boolis yahay inuu Aniga I garaacaa ayaan u xalaaleeyay. Maanta waxay ahayd dadkaa la laayahay in lagula xisaabtamo oo Maxkamad lagu soo taago Taliyaha Booliska, Wasiirka Daahiliga iyo Madaxweynaha.”
Dr. Maxamed Cabdi Gabboose:
Sidoo kale Guddoomiyaha Urur-Siyaasadeedka Qaran Dr. Maxamed Cabdi Gabboose, ayaa ka hadlay Doorashadii M/weynenimo ee ay dalka ka qabsoontay iyo doorashadii M/weyne Rayaale ka doortay. “Umad aan gefin ma jirto, Doorashadan Doorashadii ka horraysay markii ay dhammaatay ayaa waxaan isweydiiyay waxa Axmed (Siilaanyo) ku waayay, Rayaale-na (Madaxweynaha) ku helay. Haddaan Buuggii Taariikhda, Cilmiga iyo Aqoonta, Khibradda iyo dadnimada eegay, Caqligaygii waa keeni kari waayay, waxaanse u qaatay kufis inay ahayd. Axmed markaan Wejigiisa eego kama muuqato bar madow, waa kaa weli halgamaya. Balse Shacbigii bay bartii madoobayd ka muuqataa. Guri walba maanta waxay taagan yihiin Allow yaa naga dul qaada (Xukuumadda jirta).” Ayuu yidhi Guddoomiyaha Ururka Qaran. Waxaaanu intaa ku daray oo uu yidhi, “Axmedoow (Siilaanyo) sannooyin badan ayaad Bacadka, Cadceedda iyo Kaneecada soo jiidhaysay, Abaal umaad lahayn in Daahir kaaga adkaado Doorashada.”
Jamaal Caydiid Ibraahim:
Guddomiye-xigeenka 2aad ee Urur-Siyaasadeedka Qaran Jamaal Caydiid Ibraahim ayaa Xukuumadda ku eedeeyay in ay ku guuldarraysatay gudashada Waajibkii loo igmaday. “Waxa dadkeena badankiisu Xukuumadda maanta jirta ay ku doorteen oo ay ugu codeeyeen laba Eray, midi waa Ictiraaf-raadin, midina waa Nabadgelyo. Dadkeena oo aynu ku ognahay Caqli oo aynaan odhan Karin Maskaxda ayaa laga xaday, waxay soo dhawaysteen in ay iska iloowaan wax walba oo ay iloowaan wax walba oo ay aaminaan in Ictiraaf iyo Nabadgelyo loogu maqan yahay. Maanta Nabadgelyadu waxay maraysaa in M/weynuhu Waddadii Gurigiisa hor maraysay uu xidhay. Dee, dadka kale ee inoo martida ahi kama caqli liitaane wuxuunbay is-yidhaahdeen malaha M/weynuhu wax buu ogyahaye, yaan meesha laydunku soo noqon oo way Inaga yaaceen. M/weyne-xigeenkiina Aqalkiiba Aqal buu ka hor dhisay. Dadweynaha intiisii kale, Magaaladii, Baayacmushtarkii iyo Daarihii cid alla cid ay ku halleeyeen, wuxuun baan is-yidhi malaha Ilaahay bay inagaga tageen. Ictiraafkiina Nabadgelyadii ayuu ka dambeeyay oo saaka Ilaahay uun baa inoo maqane, waxaanu is-nidhi ciddii u hawlgeli lahayd Kulmiye ayaa kow ka ah.” Ayuu yidhi Jamaal Caydiid. Waxaanu intaa ku daray oo uu yidhi, “Nabadgelyadii iyo Ictiraafkii laynoogu maqnaa wuxuu kallifay in Madaxtooyadii inoogu qiimaha badnayd Kadinka looga galo. Inagu inteenii waynu ilaashanay oo way degannahay Suuqeenii, Lacagteenii iyo Ganacsigeenii. M/weyne-xigeenkii Salaaddii Iidii khudbad uu jeediyay wuxuu yidhi, Waalidka Ubadkoodu Xamar tageen inta aananu u yeedhin ha noo yimaadaan, Waxaan xasuusin lahaa haba u yimaadaan oo ha u yeedhee in uu ku daro Waalidkii 17-ka sanno Ubadkooda Jaamacadda ka soo saaray ee Hargeisa, Burco iyo Borama isku tuuray in uu u yeedho oo uu yidhaahdo Caruurtiina maxaa badda geliyay. In uu Ubadka inoo dar yeelaan oo ay inoo dejiyaan oo ay akhlaaqiyaadka wanaagsan u bandhigaan iyaga ayaynu ka filaynay, markaaa kuwaana ha u yeedho ha waydiiyo sababta Ubadkaasi Badda geliyay. “
Baashe Cabdi Gaboobe:
Baashe Cabdi Gaboobe oo ka mid ah Hoggaanka Urur-Siyaasadeedka Qaran oo isna halkaa ka hadlay ayaa hadalladiisii waxa ka mid ahaa, “Madaxda Afrika dadka ugu dhaw ee la-taliyaha u ah ayaa khariba oo aan runtooda u sheegin oo aanay odhan ka joog way khariban tahaye. Maamulka maanta taagan nin alla nin Rayaale ku odhan kara waar waxan dalka ka daa ama Wasiir ha u ahaado ama La-taliye ha ahaadee, ma jiro. Intii u sheegi lahayd ee soo martayna nin la eryay iyo nin isaga tagay ayay noqdeen. Markaa Anagu wax cad baanu la qoranay Kulmiye oo Umadda dan u ah, dalkana dan u ah oo aanu ku garab-taagnaano oo aanu iska kaashanayno sidii loo fulin lahaa oo loo samayn lahaa Dawlad wanaagsaan oo kooban.”
Source: Ogaal Newspaper, Hargeysa, Somaliland

Friday, 28 November 2008

Wasiirka Daakhiliga Oo Qaraxyadii 29-kii Oktoobar Ku Eedeeyay Inay Ka Dambeeyeen Urrurka Al-Shabaab


Hargeysa (XarshinOnline) Wasiirka daakhiliga C/llaahi Ismaaciil Ciro ayaa sheegay in qaraxyadii 29-kii bishii hore ka dhacay gobo ku yaala caasimada Hargeysa inay ka dambeeyeen ururka Al-shabaab,ka dib markii uu maanta shirjaraa;id oo uu xafiiskiisa ku dhawaaqay natiijadii ka soo baxday baadhista weeraradii ismiidaaminta ahaa ee 29-kii October 2008 lala beegsaday Madaxtooyada, Xafiiska Safaaradda Itoobiya ku leedahay Somaliland iyo xafiiska hay’ada UNDP magaalada Hargeysa.
Wasiirku waxa uu sheegay in tiradii dadkii qaraxyadaas fuliyey ay dhammaayeen lix qof oo mid ka mid ahi uu u dhashay Somaliland, halka shanta kalena ay ka soo jeedaan koonfurta Soomaaliya, kuwaas oo uu sheegay in laba ka mid ah si toos ah u aqoonsadeen,inkasta oo aanu magacooda sheegin xubnahaasi ay aqoonsadeen.
“Dhacdadii dhacday 29-kii October ee dhimashada, dhaawaca iyo khasaarahaba geysatay ee Dawlada Somaliland gil-gilshay waxa laga joogaa maanta sagaal iyo labaatan maalmood, muddadaasna waxa lagu gudo jiray baadhis si xaqiiqada loo ogaado, iyada oo ay weli baadhisteedii socoto oo ay natiijada u danbeysa maxkamadu leedahay ayaan doonayaa maanta inaan idiin iftiimiyo oo ummada u sheegno in badan ayey dhegtu taagnayd, weerarkaas ciddii ka dambeysay ee soo abaabushay ee Madaxda ka ahayd ee hawlgalka fulisay kuwii dhintay iyo kuwa noolba meelkastaa oo ay joogaan-ba waxa weeyaan Ururka la yidhaahdo Al-shabaab,” ayuu yidhi Wasiir C/laahi Ciro.
Wasiir C/laahi Cirro oo ka hadlayey dhacdadan ugu dambaysay cidda ka fulisay iyo cidda ka dambaysayba wuxuu yidhi; “Kiiskan ugu dambeeyey Axmed Cabdi Godane iyo Mukhtaar Al-Mansoor Roobow labadoodaasi ayaa abaabulkiisa lahaa, halkan ninka isaguna abaabulaha koowaad ka ahaa waxa la yidhaa Cabdifataax Cabdilaahi Guutaale oo Green Card mareykan ah sita inuu sax ahaa iyo in kale mooyaane Baasaboor Soomaali ahna laba jeer kaga soo degay marna Airport-ka Hargeysa kagana dhoofay labada goorba Baasaboorka, waa isla kii hase yeeshee, Magaca ayaa kala beddelen, marna waxa u qoran Cabdilaahi Guutaale, marna waxa u qoran Axmed Muuse iyo Nin-kale oo la yidhaahdo Nuur Sheekh Muxumed oo baxsaday iyo nimanka iminka arrintan u xidhan oo markaan maxkamada u gudbino aad xaqiiqdooda ogaan doontaan.”
Wasiirku waxa uu sheegay in aanay ahayn markii ugu horreysay ee Al-shabaab soo weerarto Somaliland, balse ay ka dambeysay weeraradii hore uga dhacay ee lagu laayey dad ajaanib ah oo hawlo samafal u joogay dalka.
Isaga oo arrimahaa ka hadlayana wuxuu yidhi; “Kooxda Al-shaabab markii ugu horreysay ee ay Somaliland soo weerarto maaha, waxay soo weerartay marar badan oo is-daba jooga weerarkii ugu horreeyey waxa uu dhacay 19/9/2000, waxay afduubeen gaadhi ay lahayd WFP, kooxdii Afduubtay waxa madax ka ahaa Nin-kii la odhan jiray Kuutiye ee kooxdii Dhoqoshay-na watay waxa ku xigay dilkii nin la odhan jiray Martin oo 30 Dec 2002 ee Huteel Star horteeda ka dhacay”
Waxaanu intaa raaciyay “waxa ku xigay dilkii dhacay 05/10 2003 oo Boorma ka dhacay ee Alaneli tonelli loo geystay, waxa ku xigay dilkii lamaanihii dugsiga sheikh oo isaguna dhacay 8 November 2003, waxa ku xigay dhacdadii lacagta ahayd ee Wajaale laga dhacay 22 Novenber 2003, waxa ku xigay dilkii gabadhii Sawaaxiliyada ahayd ee lagu dilay tuulada la yidhaahdo Diin-qal 19/3/2004, waxa ku xigay miino aad u fara badnayd oo lagu qabtay Hargeysa 27 April 2006, waxa ku xigay hawlgal ballaadhnaa oo lala doonayey goob-joogayaashii doorashadii Barlamaanka oo Xamar laga soo abaabulay oo nimanka Al-shabab Madaxda ka ah gaar ahaan Aadan Xaashi Cayrow iyo ninka layidhaahdo Axmed Cabdi Godone, Ibraahim Jaamac Meecaad ay soo abaabuleen kaasina waxa uu dhacay 22 September 2005, waxa kooxda madax u ahaa Axmed Cabdi- Godane waagaas ayuu ka baxsaday Somaliland intii ka danbeysayna waa Madaxda Sare ee Al-shabaab.”Ayuu yidhi wasiirku
Waxaanu ugu dambeyntii wasiir C/laahi ciro yidhi “Cadowga Somaliland ee ilaa maalinta hore ilaa maanta waxa kiisas ah ee is-daba jooga ah cidda ka masuulka ah ee aan caalamkana u sheegaynaa, ummada Somaliland-na aanu u sheegaynaa ee aanu leenahay waa cadowgiina 1-aad ee ogaada Waa Al-shabaab , iyaaga Madax ka ah maalintii dhawayd markii ay arrintani dhacday waxa uu ina Cabdi- Godane ku khudbadeeyey Waajibaad ayaa la soo gutay aad iyo aad ayey ugu riyaaqeen, waxa isaguna ku jiray Xasan Turki,” ayuu yidhi Wasiirku.


Source: Somaliland.org

Monday, 24 November 2008

Baaq ku socda Jaaliyadaha Somaliland ee ku nool wadamada Yurrub iyo Ameerika.

Magaca Eebe ee naxariiskta mid guud iyo mid gaar ah.
Baaq ku socda Jaaliyadaha Somaliland ee ku nool wadamada Yurrub iyo Ameerika.

Baaqan waxa aan ku bilaabayaa su'aal aan weydiinayo dadka reer Somaliland ee ku nool wadamada Yurub iyo Ameerika, su'aashaasi waxay tahay,

Illaah baan idinku dhaariyee maxaynu u qabanaa dalkeena marka ay noqoto wax ka ogaanshaha qadiyada Somaliland iyo Caalamka haddii aynu nahay dadka ku nool wadamada Yurub iyo Ameerica?

Anniga waxa ay ila tahay in aynaan haba yaraatee wax wax ku ool ah qaban, dalkeena iyo dadkeenana aynu dayacnay, marka laga reebo xilliyada la qayilayo oo howsha aynu qabanaa ay aad u mugweyn tahay, fududahayna!

Waagii uu wadanka Bangaladhaysh ka go'ay India iyo Pakistaan waxa ka shaqeeyey in la aqoonsado dhalinyaro wax baratey oo ku nooleyd Bariga London, gaar ahaan xaafada Whitejabal oo ay iminka u badan yihiin Jaaliyadaasi.

Waxa aad aragtaan meel kasta oo lagaga hadlayo xuquuqda aadanaha oo ay joogaan dad Falastiiniyiin ahi ay u hadlaan xuquuqdooda ilaa iyo ay caadi noqoto in meel kasta oo laga hadal hayo dad dhiban ay Falastiin ku jirto waayo dadkeeda ayaa u heelan in ay wax kasta oo ay qaban karaan u qabtaan umadooda iyo wadankooda.

Waagii ay jabhadii uu Zanaawi hogaaminayey qabsatey Itoobiya waxa cad in aanay jabhadaasi wax aqoon ah lahayn marka laga reebo maamulka, laakiin askari kasta oo ka tirsan jabhadaasi uu yaqaaney dastuurka dowlada ay ku dhiqi doonaan Itoobiya, waayo han ayey u hayeen waqbad buuxa in ay u qabtaan dalkooda.

Waxaan xasuustaa iyada oo laga sameeyey internetka bitiishan lagu doonayey 10 000 oo magic oo loo diro dowlada ingiriiska, 1000 ayuu gaadhi waayey. Ma dadka magacooda in ay meel ku qoraan laga kari waayey ayaa wax tayo leh laga filayaa??

Waagii uu madaxweynaha Somaliland yimi London, xaqiiqdii dadka reer Somaliland ee degan UK ee kasoo qayb galay socdaalkii madaxweynaha iyo wasiiradii matalayey Somaliland in ay ka yaraan 2000, ninkii yidhaahda wey ka badnaayeen waa beenaale.. Anigu waxaan filayey in ilaa Yurub laga yimaado oo shaqaalaha Heathrow ay yaabaan oo lasoo hadlaan Home Office ka, marka ay ka yaabaan dadka tiradan leh ee isku maalinta yimi London.

Waxa aan ku hamiyayey marka laga yaabo tirada dadka isugu yimaada mudaharaadkaas ay saxaafada Ingiriisku imanayaan hase ahaatee iskadaa TVyoo jariidada kasoo baxda London ee London Standard in aanay iman, waa nasiib daro..

Anigu waxaan u haystey waftida timi in ay Somaliland matalayeen ciddii doontaa ha hogaamisee, ta kale qarannimada iyo xisbi ama ta loo badan yahay qabiil jacaylka ay dadka u kala duwan yihiin.

Waagii Abdillahi Yussuf noqdey madaxweynaha ayaa BBCda laanteeda Afsoomaliga ee Yusuf Garaad xukumo ay ku bilowdey cadaadis qabyaaladeysan Abdillahi Yussuf, waa caadadii Yusuf Garaad oo qabyaalad ayaa dileysa'e, laakiin dadka ayuu ka arkaye, nacasba ishii lagu arkaa lagu dilaaye, reerka uu ka dhashay Abdillahi Yussuf mudaharaad ku dhigeen BBCda, una hanjabeen shakhsiyan Yussuf Garaad kadibna uu hakiyey dacaayadiisii, ileyn nacasku ma xishoodee wuu baqaaye,

Waxaynu ognahay in uu Yussuf Garaad tan iyo intii uu la wareegay BBCda uu Somaliland waxa aynu ognahay ku hayey, su'aashu waa maxay reer Somaliland, gaar ahaan kuwa ku nool UK ama reer Madhan oo aan anigu iminka inta badan ugu yeedho, maxay ka qabteen BBCda iyo Yussuf Garaad, WAXBA.

Reer Madhan land Waxa laga kari waayey in maalin isku mid ah ay dhamaan Yurub iyo Ameerika ay sameeyaan dibad u bax isku maalin ah oo ay aduunyadu is weydiiso waxa ay dadkani ka cabanayaan? Waxaan ka hadlayaa London ilaa Washington, Oslo, Copenhagen, Stockholm, Berlin, Denhag, Paris and so on iyo isku maalin. Adduunyada waxa ay wax ka maqashaa saxaafada. Markaas haddii aad dooneyso in lagu ogaado waa in aad isticmaashaa saxaafada sidda aadka ah looga daawado dalka aad dean tahay.

Run ayaan idiin sheegayaaye waxa aan isku xidh xidhayaa aqalka baarlamanka ee Ingiriiska ee yaa i wehelinaya. Allow yaa yidhaahda reer hebel ayaynu ku shireynaa!!! Waxa inaga maqan wadananimo oo ay inagala weyn tahay QABYAALAD. Boqolkiiba 90, dadka reer Somaliland ma waxa ay aaminsan yihiin XISBI MISE QABYAALAD, Ilaahay baan idinku dhaarshee runta ka sheega.

Ugu danbeyntii reer MADHAN land ayeynu nahaye ma dadaalnaa oo ma is daba qabanaa oo kheyrkeen wax la qabsanaa???

Iminka ma ka faa'iideysanaa siyaasada adduunka ee isbedeshay, sidda maamulka Obama oo diyaar u ah in ay wax la qabtaan Somaliland.

Aynu tashano oo umadeena bacadku suuqyada ku baabiiyey, magaalooyinkeena waayirada laydhka aad moodo xadhkaha lagu wadho dharka, waar ma qori dheer ayaa la waayey, dhirteenan aad moodo in ubax ku wadhan yahay ee bicihii qaadku kuwada dhagay, hooyooyinkeena dhakada milicdu ka hayso aynu wax u qabano, haddii addiga ilmahaagu haysto fursada uu ku doorto quraacda uu cunayo sidda witabix, konfalakes iyo brown bread, icaruur badan oo reer Somaliland ah ayaan quraacba cunin, iska daa in ay kala doortaane...



DIRIC KELI AHAANTII DALEEL GUUSHA KUMA HELO EE DADKAAGAA GEESI LAGU YAHAY.

Saaxiibada Somaliland

Abdi M.Farah


somalilandfriends@googlemail.com

Ururka QARAN Oo La Sheegay in uu ku dadaali doono in uu taageero X.Kulmiye doorashada soo socota

Hoggaamiyeyaasha xisbiga mucaaridka ah ee KULMIYE iyo ururka la mamnuucay ee QARAN, ayaa shalay kulan ay ku yeesheen xarunta xisbiga KULMIYE kaga wada-hadlay iskaashi wada-shaqayneed oo dhexmara labada dhinac, waxaanay labada dhinac mabda’ ahaan isla qaateen in ururka QARAN kala shaqeeyo xisbiga KULMIYE sidii ugu guulaysan lahaa doorashada Madaxtooyada ee la filayo inay dalka ka qabsoonto March 2008.

Ma jiro war rasmi ah oo ay labada dhinac ka soo saareen kulankoodan shalay, hase yeeshee ilo xog-ogaal ah oo kulankaas ka ag-dhawaa ayaa Haatuf u sheegay in masuuliyiin labada dhinac si qoto dheer uga wada-hadleen iskaashi iyo wada-shaqayn dhexmarta.

Kulankan oo ay xisbiga KULMIYE uga qayb-galeen gudoomiyaha xisbiga Axmed Siillaanyo iyo afartiisa gudoomiye ku-xigeen iyo Xoghayaha Guud, halka ururka QARAN ay uga qayb-galeen gudoomiyaha ururkaas Dr. Maxamed Cabdi Gaboose, labadiisa gudoomiye ku-xigeen iyo weliba xubno kale oo hoggaanka ururkaas ka tirsan, ayaa labada dhinac waxay kaga doodeen qaabkii ay u wada-shaqayn lahaayeen iyo sidii ay u samaysan lahaayeen istaraatijiyad ay kaga wada-hawl-galaan sidii KULMIYE ugu guulaysan lahaa talada dalka.

Sidoo kale waxay labada dhinac kulankoodan iskula soo qaadeen sidii ay is-af-garad uga yeelan lahaayeen qodobo muhiim ah oo wax ka bedel u baahan haddii uu xisbiga KULMIYE ku guulaysto talada dalka, kuwaas oo ay ka mid ahaayeen in ururada siyaasaddu ka qayb-qaataan tartanka doorashooyinka si ay fursad ay u helaan siyaasiyiinta reer Somaliland, isla markaana aanay saddexda xisbi oo keliya kooto ugu haysan siyaasadda dalka iyo taaba gelinta xukun wanaaga ku salaysan dimuqraadiyadda.

Inkasta oo aanay labada dhinac kulankaas aanay ku soo bandhigin barnaamijka iyo qaabka ay u wada-shaqaynayaan, haddana waxa laysku af-gartay in qolo waliba dhinaceeda u soo samaysato barnaamijka ay u aragto inay labada dhinac ku wada-shaqayn karaan, kadib kulan dambe laysugu yimaado, iyadoo kulanka dambe loo balamay inuu qabsoomo maalinta Khamiista ee toddobaadkan.

Maaha markii ugu horeysay inay KULMIYE iyo QARAN kulan noocan oo kale ahi dhexmaro, balse waxay hore masuuliyiinta labada dhinac uga dhawaajiyeen inuu jiro iskaashi iyo wada-shaqayn ka yeelanayaan sidii xisbiga KULMIYE ugu guulaysan lahaa talada dalka doorashooyinka Madaxtinimada ee soo socda.

Source: Haatuf Newspaper

Jaamacadda Pretoria oo Buugaag Qeynuunka ah ugudeeqdey Jaamacadda Hargeysa.

Tacsiyaha dadkii kudhintey qaraxyadii 29 Oct kadhacey Hargeysa ayaa weli kakala imanaya daafaha dunida oodhan. Kuliyadda Barashadda Qeynuunka ee Jaamacadda Pretoria oo dhowaan udirtey 550 Buug oo Qeynuunka ah Jaamacadda Hargeysa, ayaa xaflad gaaban oo ey kuqabteen xarunta Jaamacadda Pretoria kuxusey qaraxyadii kadhacey gobo kamid ah caasimadda Somaliland ee Hargeysa, halkaasi oo ey ugatacsiyadeyeen qaraabadda dadkii kudhintey ama kudhaawacwamey qaraxyadaasi, iyo guud ahaan shacabweynaha R.Somaliland.

“Waxaa naxdin gaar ah igunoqotey, aniga (Martin) ahaan oo booqdey 3dexda goobood ey falalka argagaxisadda lalabeegsade,y booqashooyinkeygii aan kutagey Somaliland, waxaaba dhicikarta in aan xataa garankaro dadkasi kudhintey goobahaasi kaladuwan, waayo dadka R.Somaliland waa dad si sahlan aad isubarankartaan, furfuran, dadnimo fiicanleh”Mudane Martin Nsibirwa, Maamulka Kuliyadda Qeynunka ee Jaamacadda Pretoria ayaa sidaasi iisheegey.

Martin iyo mutacalimiinkale, ardey diyaarineysa Master Programme ee Qeynuunka Xuquuqul Insaanka ah oo sanadwelba soobooqda Somaliland, ayaa tilmaamaya in soodhoweynta iyo adeegyadda ey kalakulmaan Somaliland ey tahey mid aaney iloobidoonin kunadhiirigelineysa in ey markaste dib usoobooqdaan Somaliland.

Martin oo iigawaramayey xidhiidhka Jaamacadda Pretoria iyo Hargeysa kadhaxeeya ayaa iitilmaamey in markaste ey kudhiirigelinayaan ardeyda Jaamacadda Hargeysa in ey kudadaalaan waxbarashadooda degreega hore, gaar ahaan qeynuunka si ey ufahmaan muhiimadda qeynuunka oo ey islamar ahaantaasina ugugudbinkaraan umadda Somaliland, fariintan oo ey sifiican ugajawaabayaan ardey tirobadan oo qeynuunka kadiyaarisa jaamacadda Hargeysa, waxaa ardeydaasi kamid ah Mudane C/Fataax Yuusuf Jaamac (Ina-Cagayare), oo ah ardey dadaalaya oo sanadkii 2aad Jaamacadda Hargeysa kadiyaariya Qeynuunka.

Xidhiidhka labadda jaamacadood oo ah mid siikobcaya ayaa Jaamacadda Pretoria Barnaamijkeeda Master waxey kasooqaataan ardey heysata Degree ga hore ee Qeynuunka Jaamacado kukalayaala Qaaradda Africa oo ey kujirto Jaamacadda Hargeysa, iyadoo sanadkan 2008ka ey markii uguhoreysey ey Jaamacadda Pretoria kadiyaarinayaan ardey kakalayimid 32 wadan oo ubadan Africa, wadamadda ey sanadkan Jaamacadda Pretoria kasooqaateen ardey Master Programmeka ee Qeynuunka Xuquuqul Insaanka waxaa kamid ah wadamadda Somaliland, Niger, & USA.

Mar uu kahadlayey Mudane Martin xidhiidhkaasi, waxa uu iisheegey in codsadayaasha barnaamijkan ee heysta Degree hore ee Qeynuunka, ey soodhaweynayaa sanadwelba, sanadka (2009) aaney codsadayaasha Jaamacadda Hargeysa aaney buuxin shuruudihii, waxa uu Martin kudhiirigelinayaa ardeyda xiiseyneysa in ey kubiiraan barnaamijkan in ey dhisaan luqadda Ingiriisida ah oo barnaamijkani kubaxo.

“Barnaamijkan Masterta ah ee aan kasameynayo Jaamacadda Pretoria waa fursad dahabi ah oo run ahaantii aan ka faa’ideystey, marka lagatago sylebuska barnaamijkan, waxan kale oo fursad u heley in aan booqdo wadamo badan oo kuyaal badhamaha, bariga iyo galbeedka Africa” ayuu iisheegey Mohamed Farax Karash, oo ah ardeyga Jaamacadda Hargeysa kasocdey oo Barnaamijkan Master ee Qeynuunka Xuquuqul Insaanka ah kasameynaya sanadkan Jaamacadda Pretoria.

Ugudanbeyntii waxaa mahadcelin gaar ah xafladaasi ugudbiyey mudane Martin Nsbirwa iyo dhamaan shaqaalaha kuliyadda oo kasooqeybgaley xaflada Mudane kasocdey Jaaliyadda R.Somaliland ee K/Africa.

Waxaa kaalinweyn kaqaatey dirista Buugtani;

Mudane Mohamed Faarax Karash, ardey Master Programm kasameynaya Jaamacadda Pretoria, oo Prof Frans si official ah uguwareejiyey Buugtaasi, Karaash wuxuu abaabuley dirista Buugtaasi.
Mudane Cabdale Sancawl oo ah ganacsade degan K/Afrca
Mudane Mohamed Diiriye Faarax oo ah mutacalim degan K/Africa
Jaaliyadda R.Somaliland ee K/Africa.

Source: Haatuf Newspaper

Wasiirka Maaliyadda Oo Sheegay In Shirkada Total Oo Kaliya Ay Shidaal Ka Soo Dejin Karto Dekedda Berbera

Wasiirka Wasaarada Maaliyada Xuseen Cali Ducaale (Cawil) ayaa sheegay in aan dekedda Berbera ku jirin meelaha ay Xukuumaddu fasaxday in shidaalka laga soo Dejiyo hase yeeshee cidii shidaal keenaysaa ay soomarin karto marinada kale ee Dalka sida saylac IWM, isla markaana waxa uu sheegay in Berbera ay joogto shirkadda TOTAL sidaa darteedna ay Xukuumaddu Doonayso in Shirkda Total laga qaato shidaalka, wasiir Cawil oo wakhtigan safar howleed u jooga magaalada Berbera oo uu maalintii shalay Gaadhay ayaa sidaa waxa uu ku sheegay mar uu maalintii shalay ugu waramay weriyeyaasha halkaasi u jooga warbaahinta Maxaliga ah.
Wasiirka oo ugu horayn ka waramay ujeedadada Safarkiisa Berbera ayaa sheegay in ujeeddada socdaalkiisu yahay kormeer howled, kaas oo uu ugu kuur galayo sida ay howlaha maaliyadu u socdaan wakhtigan.
wasiirka oo la waydiiyey Dhowr su’aalood ayaa isaga oo ugu horeyn ka jawaabayey su’aal laga weydiiyey sida uu u arko laba doonyood oo dalka yamen ka keenay shidaal oo loo diiday inay ku rogaan Dekedda waxa uu yidhi “xukuumadu hore ayey u fasaxday keenista shidaalka laakiin halkan (Berbera) waxa joogta Total oo waxaanu doonaynaa in iyada shidaalka laga qaato ciddiise shidaal keenaysaa waxay ka soo dejin kartaa marinada kale ee ay Saylac ka mid tahay Dekedda Berbera oo ah Halbowlaheena DHaqaale uma Ogolin nabad gelyo ahaan in shidaal laga rogo oo waa halis ay dhici karto in dab ka dhasho markaa waa sidaas sida loogu diiday in laga rogo shidaal”
wasiirku mar uu ka jawaabayey su’aal kale oo ahayd waxa jira warar sheegay in ay todobaadkan horaantiisii Dooni xoolo ka qaaday Marsooyinka Yaryary ee Bariga Berbera waxa uu yidhi ” ma ogin wax xoolo ah oo laga Raray hadayse jiraana waanu ka howl gelaynaa oo ma ogolin wax kootara baan ah oo dalka ka dhoofa”halkaasi oo shir kula yeeshay madaxda heer gobol, degmo, dekeda iyo masuuliyiinta Kastamka iyo cashuuraha bariga G/Saaxil shirkaasi oo aan saxaafada loo ogolaan kadib waxa uu Wasiirku sheegay in ujeedada socdaalkiisu tahay kormeerkiisa caadiga ah waxaanu yidhi “Labo casho ayaan joogayaa, Socdaalkaygu waxa uu la xidhiidh kormeer aanu ku eegayo hawlaha kastamka iyo dekeda mana jirto wax aan si gaar ah u eegayo”
Wasiirka oo su’aalo la weydiiyey oo ku saabsanaa Arimaha Shidaalka,Cashuur kordhin la sheegay iyo raashin dhacay oo la sheegay inuu dekeda yaalo isago oo ka jawaabaya waxa uu yidhi “Gudi ayaan usoo dirnay inay cunadaas baadhaan haddii ay noqon weydo wax inoo cuntama oo ay Dhakhaatiirtu marka ay xaqiijiyaan in cunadani dhacday waxa balan ah in la gubo waad arki doontaan, Cashuur aanu kordhinay ma jirto habayaraatee ee macaash macaashkii aanu qaadi jirnay sanadka dhamaadkiisa ayaanu soo qadinay oo aanu la xisaabtamaynay nin walba waxa uu bixiyey”
Wasiirku mar uu ka jawaabayey su’aal laga weydiiyey shidaalka lagu keeno doonyahay ee Yemen ama dalalka kale ee ka baxsan kan Total waxa uu yidhi “Shidaalka wayno u fasaxnay dadka laakiin waxa weeye TOTAL baa halkan ah Berbera waxa loo baahanyahay in Totol shidaalka laga qaato haddii aynu keeno xoogaa tafaariiq ah waxay inaga gubi kartaa Dekeda, Dekeda Berbera waa hal bawle wadanku ku taaganyahay markaa wixii khatar galin kara waa laga joojinayaa, Total ayeynu heshiis la galnay waxa weeye haddii aynu xeebaha wada furno way ina dhaawacaysaa oo kootara baan bay noqonaysaa” ayuu yidhi Wasiirku Isagoo dhiirigalinya in la qaato shiidaalka Total.
Wasiirku waxa uu socod ku dhexmaray Dekeda Berbera halkaasi oo la tusay badeecooyinka cunada ah ee dhacay iyo ku kale waxaana arimahaasi u sharaxayey Maareeyaha Dekeda iyo Maamulka Kastamka Berbera.

Sunday, 23 November 2008

Komiishanka Doorashooyinka S/land Oo Cayimay Wakhtiga Ay Diwaangelintu ka Bilaamayso Gobolka Hargeysa, Iyo Natiijada Gobolada Saaxil Iyo Awdal

Hargeysa (XOL)- Komishanka doorashooyinka qaranka Somaliland, ayaa markii ugu horeysay ku dhawaaqay tirada hordhaca ah ee iska diiwaangeliyay gobollada Saaxil iyo Awdal oo bishii October ee aynu ka soo gudubnay laga hirgeliyay. Isla markaana waxay cayimeen wakhtiga rasmiga ah ee ay Gobolka maroodi-jeex [Hargeysa] ka bilaabmayso oo ah 01/12/08 ee fooda inagu soo haysaa.
Sidaa waxa lagu sheegay Warsaxaafadeed kooban oo xalay nuqul ka mid ahi soo gaadhay Xafiiska Shabakada Wararka ee Hadhwanaagnews ee Magaalada Hargeysa,kaas oo uu ku saxeexan yahay Guddoomiyaha Komishanka Maxamed Ismaaciil Maxamed, waxa tirooyinka iska diiwaangeliyay gobolladaas weli kumay kala shaandhayn qalabka kala saxaya inay jiraan dad laba jeer is-diiwaangeliyay.
Balse, waxa ay sheegeen in nidaamka lagu kala sugayo, laguna saxayo dadka isdiiwaangelinta ku noqnoqday ay socoto. “Waxay Guddiga doorashooyinka qaranka dadweynaha ogaysiinayaan in tirooyinka hordhaca ah ee iska diiwaangeliyay gobollada Saaxil iyo Awdal ay yihiin sida soo socota; gobolka Saaxil: 51,538 iyo gobolka Awdal oo ah; 133,864.
Haddaba, nidaamkii lagu ogaanayay qofka mar ka badan isdiiwaangeliyay shaqadiisu way socotaa. Marka taasi dhammaato Guddida Doorashooyinka Qaranku waxay soo saari doonaan tirada kama dambaysta ah.” Sidaa ayuu Guddoomiye Maxamed Ismaaciil Kaboweyne ku yidhi war-saxaafaddeedkaas.
Dhinaca kale, Guddiga doorashooyinka qaranka, ayaa muddeeyay waqtiga ay rasmi ahaan dib u bilaabi doonaan hawsha Diiwaangelinta Codbixiyeyaasha oo hore ay sababo amaan dib ugu riixeen. War-saxaafadeedkan oo xalay uu soo saaray guddiga komishanka Qaranku, waxa lagu sheegay in waqtiga cusub ee bilawga diiwaangelinta loo asteeyay ay tahay 1/12/2008 lagana bilaabi doono gobolka Hargeysa.
“Inkastoo ay ina hakisay dhacdadii weerarka ahayd ee 29 October, haddana Diiwaangelinta Codbixiyeyaashu way socotaa. Khubaradii farsamo-yaqaanada ahaa waxay ku hawlan yihiin inay diyaariyaan habkii Diiwaangelinta ee loo waajihi lahaa gobolka Maroodi-jeex (Hargeysa).
Sidaa darteed, Guddida Doorashooyinka Qaranku waxay ogaysiinayaan in shaqaalihii la tabobarayay ay yimaadaan Jaamacadda Hargeysa, maalinta Salaasada ee taariikhdu tahay 25/11/08 toddobada subaxnimo (7:00 am).
Diiwaangelintu waxay ka bilaami doontaa Maroodi-jeex maalinta Isniinta ee bishuna tahay 01/12/08, waxayna soconaysaa lix casho oo ku eeg maalinta Sabtida ee taariikhduna tahay 06/12/08,” Sidaas waxa lagu sheegay guddoomiyaha guddiga doorashooyinka Maxamed Ismaaciil [Kabaweyne]

Mustafe-Janaale
Reporter Hadhwanaagnews.com
Hargeysa/Somaliland

Saturday, 22 November 2008

US policy on the Horn of Africa under Obama administration

The sweltering African issue during the Bush lame duck session and the Obama transition period has been the DR Congo crisis. The two Sudanese problems, i.e the Southern Sudan referendum and the Darfur issue have also been in the front burner. Until the November election results, some optimist neo-con hawks in the Bush and McCain camp, along with the Christian Right and oil companies had a grand scheme of seceding the Southern Sudan as a separate country toying with the upcoming referendum by using covert operatives in the area posing as NGOs and referendum observers. The Somalia problem however had been lost in the shuffle. The wish of the current Pentagon policy makers to recognize the self declared independent Somaliland as a country has been moot as it was forsaken by State Department last year. The recent hijacking of a major oil tanker may have put the spot light back on Somalia. Anyhow, both Sudanese and Somali problems shall directly affect US-Ethiopian relations.
Under the new Obama administration the Horn of Africa will be a foreign policy archetype and test case for various interest groups. Unlike Bush, under the Obama administration, it seems that foreigner policy making shall go from the Pentagon and NSA back to its original home, the State Department. Most of the African policy issues in the new administration will depend on the characters and attitudes of people that will join Camp Obama.
It is now highly likely that Senator Hilary Clinton is going to be the top diplomat for President Obama. If Senator Hilary Clinton takes the helm at the State Department, she will definitely bring in her own people from the old Clinton era. Some foreign policy watchers perceive some activities by John Podesta, Susan Rice, Russ Feingold and Donald Payne marketing several people for posts in African affairs, regardless of who is at the helm of the State Department.
By some odd condition related to her husband’s global activity, if Senator Hillary Clinton does not take the State Department post, the position might go to Senator John Kerry who is said to be actively lobbying for it. If John Kerry takes the State Department job he will be out of the senate. His chairmanship of the Senate Foreign Relations Committee will have to go a senator second in line. The first in line on seniority is Senator Chris Dodd. But Senator Dodd is the chair for the Banking Committee which, these days, is a hot post that he may not let go. Thus Senator Feingold is second runner up. Senator Feingold is an arch foe of the Ethiopian government’s NGO law. He has been sponsoring NGOs to run abortion clinics in Ethiopia, among other things he has been working with various NGOs and opposition elements in Ethiopia.
Ms. Susan Rice was initially the focal point for the State Department job but Obama’s close advisors did not think of her as the top diplomat. Sources say that Susan Rice was then assumed for the post as a UN Ambassador. It now appears that it is going to be from the Kennedy family. Thus some observers say that she may end up at the NSA.
With direct impact on US-Ethiopian relations, one personality to keep watching is a former congressional librarian and a Donald Payne assistant named Ted Dange, an Ethiopian-American married to a Somali-American, with a special affinity towards ONLF, an Ogaden Somali Separatist armed insurgent. Ted Dange is being sponsored by his close friends Donald Payne and Susan Rice for some post in the Obama’s State Department African Affairs camp. Ted Dange’s handlers are working hard to make sure that he is on a list of not only for a job at the State Department but also at several other agencies dealing with African policy. Some sources close to him say that he is no more interested in the African politics but rather in the trade and commerce aspect of Africa.
On another front, Obama’s transition co-chair John Podesta, a former Clinton chief of staff, is also pushing two intriguing figures to the African affairs arena. One is Colin Thomas-Jensen, a former peace corps in Ethiopia from 1996 to 1998. Mr. Thomas-Jenson had been working hard to put Omar Al Bashir behind bars for a long time for the Darfur disaster. He was recently in Addis for a field research on Sudan and Somalia as part of the recent article for the “ENOUGH” project run by John Morris who is also another potential runner for some positions on African affairs. The other is Ruben Brigety, a former state Department official who was also the head of Human Rights Watch for Arms Proliferation Division on Africa. Mr. Brigety is one of the personalities who authors the Annual State Department Human Rights Reports.
Some personalities that were active proposing polices on Africa during the campaign may not make it to any post due to allegation by Senator Feingold and Congressman Payne as sympathetic to the Ethiopian government. One is former Congressman Howard Wople who chaired the African Committee for ten years. The other is Gail Smith who is still advising the Obama Camp on Africa. Observers say that Ms Smith is not even interested in African political affairs anymore, but seems to be interested more in global warming and security issues.
On the other side of the coin, Whitney Damron, a lobbyist/consultant was campaign adviser for Obama about African Diaspora. Whitney D became close to US based Ethiopian opposition groups during the election and he was the contact person for their campaign fundraising. His relationship with the Obama transition team has been officially severed. This is because of a new Obama rule against lobbyists not to be on his transition and his cabinet posts. Nonetheless the Washington DC revolving door is hard to monitor as to who goes in and out.
Whether or not the Obama Administration will heed the aggressive and antagonistic way of Congressman Payne and Senator Feingold is yet to be seen. Be that as it may, some in congress strongly believe that Obama will govern from the center and his foreign policy shall be moderate and accommodative towards underdeveloped countries.
US policy on the turbulent situations in Sudan and Somalia will directly affect Ethiopia, for it is sandwiched between these two major crisis points with dreadful regional and global impacts. Eritrea, Ethiopian northern neighbor and arch foe, may not be on the radar screen of US African policy right now but it remains a wild card in the stability of the region.
Due to the explosive and chaotic conditions in Somalia and Sudan, one would assume US relations with Ethiopia would at best be lukewarm, if not congenial. On the Ethiopian side, the government is working on pressing on to pass the new NGO law and working on getting out of Somalia as soon as possible. These Ethiopian moves may not bode well with the United States and may adversely impact US monetary and food aid that have always come along with some strings attached. With all these variables, whether or not US-Ethiopian relations will chill or warm up is yet to be seen.

Source: Sudan Tribune

Thursday, 20 November 2008

Komishinka Doorashooyinka, Xisbiyada iyo Wasaarada Daakhiliga oo xal ka gaadhday cabashadii hawlwadeenada Diiwaan-gelinta

Komishanka doorashooyinka Somaliland, ayaa xalay xal u helay cabashadii hawlwadeenadii diiwaangelinta ee gobollada Saaxil iyo Awdal, oo sheegay in kharash maalmeedkoodii qeyb ka mid ah laga jaray, waxaanay soo saareen go'aamo lagu soo afjarayo cabashadii hawlwadeenadii goobaha diiwaangelinta. balse may sheegin inay lacagtii shaqaalahaasi tirsanayeen ay u hayaan iyo in kale.

Go'aamada lagu xalinayo cabashadii shaqaalihii ka hawlgalay diiwaangelinta ayaa ka dambeeyay shir ay maanta isugu yimaadeen komishinka doorashooyinka, xisbiyada iyo wasiirka arrimaha gudaha Somaliland
.

Guddoomiyaha komishanka doorashooyinka Somaliland Md. Maxamed Ismaaciil (kaboweyne) oo ka hadlay go'aanka ay soo saareen shirkii ay la yeesheen wasiirka arrimaha gudaha iyo saddexda xisbi qaran ayaa wuxuu yidhi "Markii ilaa saaka aanu shir u wada fadhinay komishirnka, wasaarada daakhiliga iyo saddexda xisbi qaran, waxa lagaga hadlay sidii lacagtii ay shaqaysteen loo siin lahaa dadkii ka hawlgalay hawshii diiwaangelinta codbixiyayaasha ee gobollada Saaxil iyo Awdal, waxaanu go'aaminay qoddobadan soo socda.

Wakiiladii saddexda xisbi qaran ee ka soo shaqeeyay hawsha diiwaangelinta gobolada Awda iyo Saaxil ee lacagtoodii u hadhsanayd waxay tagayaan oo ka qadanayaan lacagtoodii 20 ka bishan xarunta xisbigiisii.
Hawl Wadeenadii komishinka doorashooyinka iyo kuwii maxkamadaha ka tirsanayd ee ka hawlgalay diiwaangelintii gobollada Awdal iyo Saaxil, waxay tagayaan huteelka Crown ee hore loo odhan jiray Araweelo, halkaasi oo lacagtoodii ugu diyaar tahay 20 ka bishan.
Dadkii tababarku u hadhsanaa ee ka hawlgalayay gobolka Hargeysa, waxaanu u sheegaynaa in tababarkii si dhakhso ah u bilaabmi doono".


Wasiirka arrimaha gudaha Md. C/laahi Ismaaciil Cali (Ciro ayaa isaguna u mahad naqay hawl wadeenadii diwaangelinta gobollada Awdal iyo Saaxil oo uu sheegay inay ka aqbaleen inay joojiyaan buuq ay isniintii ka sameeyeen xarunta ciidanka birmadka oo la doonayay in lacagta lagu bixiyo.

Waxa kale oo uu ammaan u soo jeediyay wakiilada saddexda xisbi oo shalay uu tilmaamay inay ka hawlgaleen sidii xal looga gaadhi lahaa cabashada hawlwadeenadii diiwaangeinta gobolada Awdal iyo Saaxil oo sheegayay in badh laga jaray lacagtii ay xaqa u lahaayeen.
Sidoo kale waxa arrintaasi ka hadlay guddoomiye ku xigeenka xisbiga UCID Md. Aadan Maxamed Mire (Waqaf), Cismaan C/laahi Cigaal (Cismaan Hindi) oo ka socday xisbiga UDUB iyo C/kariim Maxamed (Xinif) oo isaguna ka socda xisbiga Kulmiye kuwaasi oo goob joog ka ahaa shirkii lagu soo afjarayay cabashadii shaqaalihii diiwaangelinta.
Khadar Iid Kaariye
XarshinOnline News Deck
Hargeysa, Somaliland

Wednesday, 19 November 2008

Qaramada Midoobay oo Ku Dhawaaqday inay Hoos u Dhigeen Heerka Qiimaynta Ammaanka Somaliland.

Hargeysa(XOL) Qaramada Midoobay, ayaa heerkii nabadgelyada Somaliland ee ay ka haysteen hoos u riday oo ka dhigay heerka 4-aad, halkii markii hore ay ka ahayd heerka 3-aad ee qiimaynta nabadgelyda
Waxaana Sidaa daboolka lagaga qaaday shirjaraa’id oo Wasiirka Qorsheynta Qaranka iyo isu-duwidda deeqaha caalamiga ah ee Somaliland Md. Cali Ibraahim Maxamed (Sanyare) maanta ku qabtay huteelka Maan-soor ee Caasimada Hargeysa, waxaannu sheegay in Qaramada Midoobay si rasmi ah ugu wargelisay inay dalka Somaliland ka saareen kaalintii 3-aad ee uu kaga jiray dhinaca ammaanka, una aqoonsadeen kaalinta 4-aad ee goobaha aan amniga laysku hallayn Karin ka jiraan.

Waxaannu idiinku yeedhnay war nagu soo biiray oo ah in aannu Qaramada Midoobay ka helnay qoraal ay noogu gudbiyeen go’aan ay yidhaahdeen waxa qaadatay qoladii New York, kaas oo runtii aan na qancin, waxa qoraalkaas ku yaala inay aad ugu dadaalayaan in barnaamijyadii horumarinta ee dalka ka socday in sidoodii u soconayaan oo ay aad ugu dadaalai doonaan in aanay is dhimin, hase ahaatee waxay yidhaahdeen aad baanu ula hadalnay qoladii New York, basle talo ayey gaadheen ah in heerkii nabadgelyada Somaliland siday iyagu u haysteen uu noqdo afar, halkii uu saddex ka ahaa, laakiin muddo yar in qiimeyn haddan lagu sameeyo oo kor loo qaado. Mashaariicdii sideedii bay u soconaysaa, waxase laga yaabaa in tirada shaqaalaha uun la yara yareeyo,” ayuu yidhi Md. Cali Sanyare,
Waxaannu intaa ku daray, “Marka jawaab baannu ku celinay aannu leenahay go’aankaa aad gaadheen haba yaratee waa mid aan noo cuntamin oo aannu diidannahay, annaga oo diidmadayada go’aankoodaas ku sababaynay, kow go’aankaa ay qaateen waa mid ku salaysan arrimo gudaha ah oo aan ahayn arrimo ka baxsan waxa dantooda ah oo ay ugu badnayd inay iminka bartilmaameed noqdeen. Ta labaad in badbaadinta shaqaalahooda darteed u qaateen, markaa waxaannu nidhi labadan qodob ee aad cuskataeen maaha qodobo nuxur leh ee waa qaar aad dantiina uun u qaadateen o aad ka boodeen nuxurku meesha uu ahaa oo ah la dagaallanka argagixisada oo inta badanna Qaramada Midoobay ku dhawaaqdo, laakiin aydaan arkayn inaad ku camal-fasheen, kana uu ka farxinayaba argagixisada, dadkii dhibaatadu soo gaadhayna aan wax siisay, sidaa daraadeed aannu gebi ahaanba diidannahay go’aankaas oo ahaa mid aan qoto dheerayn, Qaramada Midoobayna looga fadhiyin.”Ayuu yidhi Cali Sanyare
Mudane. Cali-sanyare wuxuu rajo fiican ka muujiyey in ay go’aanka ka laaban doonto Qaramada Midoobay, isla markaana ay wadahadal kala galayaan madaxda Qaramada Midoobay go’aankan ay qaadateen oo ay ugu tagayaan meel kasta oo suurtagal ah.


Khadar Iid Kaariye
XarshinOnline News Deck
Hargeysa, Somaliland